Self-Portrait (Zelfportret)

Auteur: Marijke Peyser

De ouders van Lucy Schwob zijn welgestelde Frans-Joodse intellectuelen.^[1] De anti-Joodse sfeer die rond de eeuwwisseling in Frankrijk heerst, doet haar vader besluiten om Lucy naar een Engels internaat te sturen.^[2] Als ze in 1909 weer thuiskomt maakt ze kennis met Suzanne Malherbe; dit vormt het begin van een levenslange liefdesrelatie. In 1917 worden ze zelfs stiefzussen, wanneer haar vader hertrouwt met de moeder van Malherbe. Vanaf 1917 gebruikt Lucy Schwob het pseudoniem Claude Cahun en in 1930 gebruikt Suzanne het pseudoniem Marcel Moore bij de publicatie van hun gezamenlijke boek Aveux non avenus.^[3] Het gebruik van een mannelijk pseudoniem past naadloos in het bevragen van genderdefinities in Cahuns oeuvre.

Cahuns vroegste fotografische zelfportretten dateren uit 1911. Hoewel zij de meeste waarde hecht aan haar literaire activiteiten, zijn het haar fotografische zelfportretten die haar uiteindelijk een grote bekendheid geven. Hierin neemt ze steeds andere rollen aan; een oosterse schoonheid in Self-Portrait (ca. 1911) en een politiek activiste in Humanité figure (Poupée) (1936).^[4] Ook kruipt ze in de huid van een gewichtheffer, een zeeman en een Boeddhistische monnik.^[5] De fotografische zelfportretten waren oorspronkelijk bedoeld als privédocumenten.^[6] Ze komen pas onder de aandacht van het grote publiek in de jaren negentig van de twintigste eeuw, na enkele tentoonstellingen en de publicatie van François Leperliers oeuvrecatalogus Claude Cahun: l’écart et la métamorphose (1992).

In de fotografische zelfportretten onderzoekt Cahun haar identiteit en creëert ze een persoonlijke wereld waarin ze vrij is van sociale en religieuze normen en waarden. De maskers en vermommingen geven haar de vrijheid om telkens een andere identiteit aan te nemen.^[7] In het hier getoonde zelfportret staat Cahun voor een bont gordijn, gehuld in een donkere cape met capuchon die haar lichaam vrijwel geheel bedekt. Her en der zijn maskers op de cape bevestigd. Volgens Cahun gaat achter ieder masker een ander masker schuil, al zou het haar nooit lukken al deze gezichten ‘aan het licht te brengen’.^[8]

Cahun schrijft, publiceert, maakt surrealistische objecten, speelt toneel en ontwerpt kostuums voor enkele toneelproducties (zie Self-Portrait). In 1932 wordt ze lid van de Association des Ecrivains et Artistes Révolutionnaires, die kort daarvoor is opgericht. In deze van oorsprong Russische groepering van revolutionaire schrijvers en kunstenaars die zich verzetten tegen het opkomende fascisme ontmoet zij André Breton, Max Ernst en René Crevel. Onder invloed van Tristan Tzara, Salvador Dalí en Man Ray gaat Cahun zich toeleggen op het maken van surrealistische objecten, die ze in mei 1936 toont op de door Breton georganiseerde tentoonstelling Exposition surréaliste d’objets.