Wat de Belgische surrealistische kunstenaar Magritte interesseerde, is het mysterie dat in de zichtbare alledaagse werkelijkheid ligt. Niet zozeer het onzichtbare, het onderbewuste en droombeelden inspireerden hem, maar juist gewone onderwerpen waaraan hij een draai gaf. De man die Magritte hier portretteerde is de excentrieke rijke Engelsman Edward James. Hij was een vriend van de kunstenaar en kocht verschillende werken van hem. Edward James was in de jaren 30 van de 20ste eeuw mecenas van zowel Dalí als Magritte. Magritte baseerde zich op een foto die hij maakte van Edward James die naar het werk 'Op de drempel van de vrijheid' staat te kijken.
Specificaties
| Titel | La reproduction interdite (Verboden af te beelden) |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op doek |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Hoogte 81 cm Breedte 65.5 cm Dikte 2 cm |
|---|---|
| Makers |
Schilder:
René Magritte
|
| Inventarisnummer | 2939 (MK) |
| Credits | Aankoop / Purchase: 1977 |
| Collectie | Moderne Kunst |
| Verwervingsdatum | 1977 |
| Leeftijd maker | Circa 39 jaar |
| Verzamelaar | Edward James |
| Tentoonstellingen |
Een prikkelcollectie (2000) De Collectie Verrijkt (2011) Gek van surrealisme (2017) De collectie als tijdmachine (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
Dalí, Ernst, Miró, Magritte... (2016) Magritte, Broodthaers & de hedendaagse kunst (2017) Magritte: The Mystery of the Ordinary 1926-1938 (2013) Surreal Encounters - Collecting the Marvellous (2016) Dal nulla al sogno (2018) |
| Onderwijs | Surrealisme |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | België > West-Europa > Europa |
Let op: De gegevens van dit object zijn nog niet gecontroleerd.
Neem contact op met een conservator als iets niet lijkt te kloppen.
Auteur: Marijke Peyser
Van 12 februari tot 19 maart 1937 verblijft Magritte in Londen bij de Britse verzamelaar en mecenas Edward James, waar hij werkt aan een drieluik voor de balzaal in James’ woning in Wimpole Street (zie Le modèle rouge III). Tijdens dat verblijf ontvangt de kunstenaar nog twee opdrachten. James wenst een nieuwe versie van Le monde poétique, een schilderij uit 1926, aan zijn collectie toe te voegen.[1] Hij had het werk gezien in de tentoonstelling Young Belgian Artists, die in januari 1937 plaatsvond in de London Gallery.[2] De tweede opdracht betreft zijn portret.[3] Uit de correspondentie die Magritte met zijn vrouw Georgette voert, wordt duidelijk dat de kunstenaar het portret bij terugkomst in Brussel wil schilderen aan de hand van een foto van James.[4] Medio april stuurt James een aantal foto’s naar Magritte. Het is vrijwel zeker dat de foto van James die staat te kijken naar het grote doek Au seuil de la liberté (1937), een van de drie doeken bestemd voor zijn balzaal, het uitgangspunt is voor het portret.[5] Als de opdrachten voltooid zijn, schrijft Magritte aan James: ‘Ik denk dat u zeer tevreden zult zijn met La reproduction interdite. Ik ben heel benieuwd om te horen wat voor indruk het op u maakt en ook op Dalí (is hij niet voor enige tijd in Londen?).’[6]
Op La reproduction interdite staat James voor een spiegel in zijn Londense woning. De spiegel hangt boven een van de schoorsteenmantels in de balzaal.[7] In plaats van zijn gezicht weerkaatst deze spiegel echter het achterhoofd van James. Deze vreemde situatie wordt versterkt door de correcte weerspiegeling van het boek dat op de schoorsteenmantel ligt, een exemplaar van de Franse uitgave van Edgar Allan Poe’s The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (1838). Het boek vertegenwoordigt een toegestane reproductie, James een verboden reproductie; en de spiegel de belichaming van het irrationele.[8] Net als Poe’s enige roman, waarin hij een realistisch verhaal lijkt te vertellen van een desastreus verlopende expeditie naar de Zuidpool, maar dat zich ontpopt tot een ongrijpbaar en fantastisch verhaal, lijkt de jongeman realistisch, maar is het in het geheel niet.
Dit ‘portrait manqué’ – een portret waarbij het gezicht van de geportretteerde onzichtbaar is – draagt de goedkeuring weg van James: in november 1937 vraagt hij toestemming aan Magritte om het werk op het omslag van zijn te publiceren boek Rich Man, Poor Man, Beggarman, Wop (1937) af te beelden.[9] James gaf deze bundel verhalen, gedichten en brieven uit onder het pseudoniem Edward Selsey, waardoor de keuze voor een onherkenbaar portret een voor de hand liggende is. Het werk is daarna ontelbare keren gereproduceerd en tegenwoordig een van de iconen uit de verzameling surrealisme van het museum.
Noten
[1] Sylvester 1993a, p. 243.
[2] Sylvester 1992b, p. 187: tijdens deze tentoonstelling was het doek in bruikleen gegeven door E.L.T. Mesens.
[3] Sylvester 1993a, p. 248: Tijdens Magritte’s verblijf in Londen bespreken James en hij de mogelijkheden van nog een portret, Le principe du plaisir (1937), waarin het hoofd van de figuur is vervangen door een stralend licht. Volgens Sylvester stond het niet vast dat het een portret van James zou worden.
[4] Idem, p. 53, brief van 10 maart aan Georgette Magritte.
[5] Idem, p. 244.
[6] Idem brief d.d. 18 mei 1937.
[7] New York/Houston/Chicago 2013-2014, p. 205.
[8] Gassner in: Rotterdam 2017, p. 173.
[9] Sylvester 1993a, p. 244, zie ook Grunenberg/Pih 2011, p. 141.
Alles over de maker
René Magritte
Lessen 1898 - Schaarbeek 1967
René Magritte studeerde aan de Academie des Beaux-Arts te Brussel. Hij begon als patroontekenaar bij een tapijtfabriek en met het ontwerpen van reclameaffiches...
Bekijk het volledige profiel
