Wat de Belgische surrealistische kunstenaar Magritte interesseerde, is het mysterie dat in de zichtbare alledaagse werkelijkheid ligt. Niet zozeer het onzichtbare, het onderbewuste en droombeelden inspireerden hem, maar juist gewone onderwerpen waaraan hij een draai gaf. De man die Magritte hier portretteerde is de excentrieke rijke Engelsman Edward James. Hij was een vriend van de kunstenaar en kocht verschillende werken van hem. Edward James was in de jaren 30 van de 20ste eeuw mecenas van zowel Dalí als Magritte. Magritte baseerde zich op een foto die hij maakte van Edward James die naar het werk 'Op de drempel van de vrijheid' staat te kijken.
Specificaties
| Titel | La reproduction interdite (Verboden af te beelden) |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Olieverf op doek |
| Objectsoort |
Schilderij
> Schildering
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Hoogte 81 cm Breedte 65.5 cm Dikte 2 cm |
|---|---|
| Makers |
Schilder:
René Magritte
|
| Inventarisnummer | 2939 (MK) |
| Credits | Aankoop / Purchase: 1977 |
| Collectie | Moderne Kunst |
| Verwervingsdatum | 1977 |
| Leeftijd maker | Circa 39 jaar |
| Signatuur | rechtsonder: Magritte |
| Verzamelaar | Edward James |
| Herkomst | Edward James, Chichester 1937-1964; Edward James Foundation, Chichester 1964-1977 |
| Tentoonstellingen | René Magritte: Surrealist Paintings and Objects, Londen (London Gallery) 01.04.1938 – 03.05.1938 Magritte, Londen (Tate Gallery) 14.02.1969 – 30.03.1969 Magritte: A Retrospective Loan Exhibition, Londen (Marlborough Fine Art) 01.10.1973 – 01.11.1973 René Magritte und der Surrealismus in Belgien, Hamburg (Kunstverein und Kunsthaus Hamburg) 23.01.1982 – 28.03.1982 René Magritte, Humlebaek (Louisiana Museum of Modern Art) 15.09.1983 – 08.01.1983 René Magritte, Die Kunst der Konversation, Düsseldorf (Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen) 23.11.1996 – 02.03.1997 Rétrospective René Magritte, Brussel (Koninklijk Museum voor de Schone Kunsten) 06.03.1998 – 28.06.1998 Edward James: A Surreal Life, Brighton (Royal Pavilion Brighton and Hove) 25.04.1998 – 26.07.1998 René Magritte, Parijs (Jeu de Paume) 10.02.2003 – 09.06.2003 Surreal Things. Surrealism and Design, Londen (Victoria and Albert Museum) 29.03.2007 – 22.07.2007, Vreemde Dingen. Surrealisme en design, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 29.09.2007 – 13.01.2008, Cosas del Surrealismo, Bilbao (Guggenheim Museum Bilbao) 29.02.2008 – 07.09.2008 Magritte: The Mystery of the Ordinary, 1926-1938, New York (Museum of Modern Art) 28.09.2013 – 12.01.2014, Houston (The Menil Collection) 14.02.2014 – 01.06.2014, Chicago (The Art Institute of Chicago) 24.06.2014 – 13.10.2014 Surreal Encounters: Collecting the Marvellous. Dalí, Ernst, Magritte and Miró from the Collections of Edward James, Roland Penrose, Gabrielle Keiller and Ulla and Heiner Pietzsch, Edinburgh (Scottish National Gallery of Modern Art) 04.06.2016 – 11.09.2016, Dalí, Ernst, Miró, Magritte… Surreale Begegnungen aus den Sammlungen Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller, Ulla und Heiner Pietzsch, Hamburg (Hamburger Kunsthalle) 07.10.2016 – 22.01.2017, Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 11.02.2017 – 28.05.2017 |
| Interne tentoonstellingen |
Een prikkelcollectie (2000) De Collectie Verrijkt (2011) Gek van surrealisme (2017) De collectie als tijdmachine (2017) |
| Externe tentoonstellingen |
Magritte, Broodthaers & de hedendaagse kunst (2017) Magritte: The Mystery of the Ordinary 1926-1938 (2013) Surreal Encounters - Collecting the Marvellous (2016) Dal nulla al sogno (2018) Dalí, Ernst, Miró, Magritte... (2016) |
| Onderzoek | Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen |
| Literatuur | afbeelding nr. 44: agenda Museum Boijmans van Beuningen 1985. (EN ROUTE) L. Scutenaire, E. Langui, Magritte. Retrospective Loan Exhibition, tent.cat. Londen (Marlborough Fine Art), 1973, p. 35, cat.nr. 41 D. Sylvester, Magritte, Londen 1992, p. 244 D. Sylvester, S. Whitfield, René Magritte, catalogue raisonné, vol. II, Oil Paintings and Objects 1931-1948, Antwerpen 1993, p. 244, cat.nr. 436 M.A. Caws, Surrealism, New York 2004, p. 87 M. Draguet, Voici Magritte: gouaches, collages, tekeningen, studies, schilderijen, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2006, pp. 112, 118 G. Wood, T. te Duits (red.), Vreemde dingen: Surrealisme en design, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2007, pp. 110-111 G. Wood (red.), Surreal Things; Surrealism and Design, tent.cat. Londen (Victoria and Albert Museum), Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), Bilbao (Guggenheim Museum), Londen 2007, pp. 276-277, cat.nr. 13 A. Umland (red.), Magritte. The Mystery of the Ordinary 1926-1938, tent.cat. New York (The Museum of Modern Art), Houston (The Menil Collection), Chicago (The Art Institute of Chicago), New York 2013, pp. 205-206, afb. 123 S. van Kampen-Prein (red.), Gek van surrealisme. Dalí, Ernst, Magritte, Miró… uit de collecties van Roland Penrose, Edward James, Gabrielle Keiller en Ulla en Heiner Pietzsch, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, pp. 173, 177, 195, cat.nr. 54 Een droomcollectie, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, cat.nr. 64 |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | België > West-Europa > Europa |
Let op: De gegevens van dit object zijn nog niet gecontroleerd.
Neem contact op met een conservator als iets niet lijkt te kloppen.
Entry catalogus Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Auteur: Marijke Peyser
Van 12 februari tot 19 maart 1937 verblijft Magritte in Londen bij de Britse verzamelaar en mecenas Edward James, waar hij werkt aan een drieluik voor de balzaal in James’ woning in Wimpole Street (zie Le modèle rouge III). Tijdens dat verblijf ontvangt de kunstenaar nog twee opdrachten. James wenst een nieuwe versie van Le monde poétique, een schilderij uit 1926, aan zijn collectie toe te voegen.[1] Hij had het werk gezien in de tentoonstelling Young Belgian Artists, die in januari 1937 plaatsvond in de London Gallery.[2] De tweede opdracht betreft zijn portret.[3] Uit de correspondentie die Magritte met zijn vrouw Georgette voert, wordt duidelijk dat de kunstenaar het portret bij terugkomst in Brussel wil schilderen aan de hand van een foto van James.[4] Medio april stuurt James een aantal foto’s naar Magritte. Het is vrijwel zeker dat de foto van James die staat te kijken naar het grote doek Au seuil de la liberté (1937), een van de drie doeken bestemd voor zijn balzaal, het uitgangspunt is voor het portret.[5] Als de opdrachten voltooid zijn, schrijft Magritte aan James: ‘Ik denk dat u zeer tevreden zult zijn met La reproduction interdite. Ik ben heel benieuwd om te horen wat voor indruk het op u maakt en ook op Dalí (is hij niet voor enige tijd in Londen?).’[6]
Op La reproduction interdite staat James voor een spiegel in zijn Londense woning. De spiegel hangt boven een van de schoorsteenmantels in de balzaal.[7] In plaats van zijn gezicht weerkaatst deze spiegel echter het achterhoofd van James. Deze vreemde situatie wordt versterkt door de correcte weerspiegeling van het boek dat op de schoorsteenmantel ligt, een exemplaar van de Franse uitgave van Edgar Allan Poe’s The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket (1838). Het boek vertegenwoordigt een toegestane reproductie, James een verboden reproductie; en de spiegel de belichaming van het irrationele.[8] Net als Poe’s enige roman, waarin hij een realistisch verhaal lijkt te vertellen van een desastreus verlopende expeditie naar de Zuidpool, maar dat zich ontpopt tot een ongrijpbaar en fantastisch verhaal, lijkt de jongeman realistisch, maar is het in het geheel niet.
Dit ‘portrait manqué’ – een portret waarbij het gezicht van de geportretteerde onzichtbaar is – draagt de goedkeuring weg van James: in november 1937 vraagt hij toestemming aan Magritte om het werk op het omslag van zijn te publiceren boek Rich Man, Poor Man, Beggarman, Wop (1937) af te beelden.[9] James gaf deze bundel verhalen, gedichten en brieven uit onder het pseudoniem Edward Selsey, waardoor de keuze voor een onherkenbaar portret een voor de hand liggende is. Het werk is daarna ontelbare keren gereproduceerd en tegenwoordig een van de iconen uit de verzameling surrealisme van het museum.
Noten
[1] Sylvester 1993a, p. 243.
[2] Sylvester 1992b, p. 187: tijdens deze tentoonstelling was het doek in bruikleen gegeven door E.L.T. Mesens.
[3] Sylvester 1993a, p. 248: Tijdens Magritte’s verblijf in Londen bespreken James en hij de mogelijkheden van nog een portret, Le principe du plaisir (1937), waarin het hoofd van de figuur is vervangen door een stralend licht. Volgens Sylvester stond het niet vast dat het een portret van James zou worden.
[4] Idem, p. 53, brief van 10 maart aan Georgette Magritte.
[5] Idem, p. 244.
[6] Idem brief d.d. 18 mei 1937.
[7] New York/Houston/Chicago 2013-2014, p. 205.
[8] Gassner in: Rotterdam 2017, p. 173.
[9] Sylvester 1993a, p. 244, zie ook Grunenberg/Pih 2011, p. 141.
Alles over de maker
René Magritte
Lessen 1898 - Schaarbeek 1967
René Magritte studeerde aan de Academie des Beaux-Arts te Brussel. Hij begon als patroontekenaar bij een tapijtfabriek en met het ontwerpen van reclameaffiches...
Bekijk het volledige profiel
