Landschap met een brug bij een zonsopkomst of zonsondergang

Auteur: Yvonne Bleyerveld

In een rotsachtig landschap rijdt een wagen over slingerende weg met een brug. Rechtsboven staat een ruïne en in de achtergrond zijn schepen op het water. Aan de horizon is een op- of ondergaande zon, met stralenkrans. Op de voorgrond zijn een staande vrouw en een zittende figuur in gesprek.

Franz Koenigs beschouwde dit landschap als een tegenhanger van de iets kleinere tekening N 44. De identieke initialen P.B op beide bladen – die vermoedelijk verwijzen naar Pieter Bruegel – duiden erop dat zij mogelijk al daarvoor als pendanten gezien werden en een gemeenschappelijke herkomst hebben.¹ Jan van Gelder opperde als eerste dat beide tekeningen van Van Wieringen zijn.² Keyes beschouwde echter alleen deze tekening als eigenhandig werk van de kunstenaar, maar niet de vroeger ten onrechte als pendant beschouwde tekening N 44.³ Inderdaad sluit de stijl en compositie van N 45 goed aan bij andere tekeningen van Van Wieringen. Tekening N 44 is daarentegen door een andere, anonieme kunstenaar gemaakt.

D tekening laat zich goed vergelijken met een (wat groter) landschap van Van Wieringen, Ruïnes van een huis naast een stenen brug, in Parijs.⁴ Beide voorstellingen zijn getekend met kruislings en dicht op elkaar geplaatste arceringen, terwijl het water op de achtergrond getekend in dunnere penlijnen dan de brug en weg op de voorgrond. De compositie van de tekeningen en de manier waarop de kleine figuurtjes en bomen getekend zijn, is vergelijkbaar. Boon dateert het landschap in Parijs kort voor 1613, het jaar waarin de prentenreeks van Claes Jansz Visscher met landschappen naar ontwerp van Van Wieringen verscheen (zie inv. nr. CCW 1).⁵ De tekening in Rotterdam ontstond waarschijnlijk rond dezelfde tijd.