t/m 29 september 2013
Wally Elenbaas - vroege litho's, 1948-1958
In het Prentenkabinet toont Museum Boijmans Van Beuningen steeds andere delen van de vaste collectie prenten en tekeningen. Nu was een tentoonstelling met litho’s van de Rotterdamse kunstenaar Wally Elenbaas te zien.
Deze zomer is de tentoonstelling ‘Wally Elenbaas, vroege litho’s, 1948-1958’ te zien in het Prentenkabinet in het gratis-toegankelijke entreegebied van het museum. De tentoonstelling centreert zich rondom een selectie van 35 litho’s uit het vroege oeuvre van kunstenaar Wally Elenbaas (1912-2008). Deze periode was belangrijk voor de kunstenaar omdat hij op zoek was naar een eigen vorm en verhaal. Elenbaas behoorde tot de voorhoede van Rotterdam. Hij was autodidact en meester van zijn vak en negeerde de weerstand tegen het gebruik van kleur in de lithografie. In de tentoonstelling zijn naast de litho's ook een aantal voorwerpen voor het maken van litho’s, wenskaarten en boekomslagen te zien. Naast boekomslagen voor Harry Mulisch en Ellen Warmond, besteedt de tentoonstelling aandacht aan het boek ‘Ruth’, een uitgave die is ontworpen en van illustraties werd voorzien door Elenbaas in opdracht van Stichting Roos.
Terugkerende thema’s
Het hele ouevre van Elenbaas bevat steeds terugkerende thema’s zoals de (veer)boot, het water, de vogel en de vrouwelijke (naakte) figuur, de eenzame mens. Deze thema’s vond Elenbaas dichtbij huis. De vormen en kleuren werden geïnspireerd door zijn reizen naar het zuiden van Europa en met name door zijn reis naar Corsica in 1939. Elenbaas experimenteerde veel met kleur, iets waar in die tijd veel weerstand voor was. Men geloofde dat grafiek zwart-wit hoorde te zijn, maar Elenbaas was ervan overtuigd dat alles mooier werd met kleur. Behalve de herhalende thema’s en opvallende kleuren is Elenbaas’ werk ook te herkennen aan de statische scènes waarin bijna geen actie of beweging te vinden is. De mens wordt op deze manier in een droomwereld neergezet en dit geeft het werk van Elenbaas een mystieke kwaliteit.
Wally Elenbaas, meester van de lithografie
Elenbaas begon zijn carrière als kunstenaar met fotografie. Hij fotografeerde volgens de regels van de Nieuwe Fotografie waarin vooral zakelijk en technisch gefotografeerd werd. In de jaren dertig verruilde hij de camera voor een teken- en schilderspalet, omdat hij vond dat de fotografie te weinig uitingsvormen toeliet. Vanaf 1945 maakte hij zijn eerste etsen in het atelier van de Rotterdamse graficus Andreas Schotel. Een aantal van deze etsen werd getoond tijdens de tentoonstelling Rotterdams Grafiek in Museum Boijmans Van Beuningen in 1947 en daarna aangekocht voor de collectie van het Prentenkabinet van het museum. Na een conflict met Schotel, waarna Elenbaas niet langer welkom was in diens atelier, besloot Elenbaas het etsen op te geven. Hij stapte over op de lithografie; een techniek die hij zich door eindeloos experimenteren meester maakte. Zo was hij belangrijk voor de verdieping van de techniek van de één-steenskleurlitho. Bij deze methode van drukken gebruikt men maar één steen waardoor de eenmaal vastgelegde tekening niet meer kan worden gewijzigd en elke kleur met dezelfde steen gedrukt wordt. Hierdoor drukte Elenbaas zijn litho’s in beperkte opgaven, soms maar drie exemplaren.
Publicatie
De tentoonstelling wordt gemaakt ter gelegenheid van de publicatie ‘Grafiek Wally Elenbaas’, uitgebracht door de Stichting Derkzen van Angeren en vanaf het begin van de tentoonstelling te koop in de museumwinkel en via de website van Uitgeverij Douane voor €39,95.
