t/m 26 februari 2017
Gispen Specials - De klant is koning
De stalen buismeubelen, de Giso-lampen; wie kent deze Gispen ontwerpen niet? Het bedrijf Gispen verrijkte de Nederlandse interieurs en kantoren met een aantal bijzondere ontwerpen. De Gispen-meubelen en -lampen zijn nog steeds zeer geliefd bij zowel verzamelaars als particulieren en ook voor werkomgevingen blijft Gispen een belangrijk merk. Museum Boijmans Van Beuningen vierde het honderdjarig bestaan van de bekende Nederlandse meubelfabriek met een jubileumexpositie rond bijzondere en in kleine oplage gemaakte producten.
Met de tentoonstelling ‘Gispen Specials – De klant is koning’ kon de onbekende Gispen-ontwerpen worden ontdekt. Boijmans had ruim vijftig bijzondere en in kleine oplage gemaakte producten geselecteerd. Sommige ontwerpen waren nog nooit eerder getoond. De specials toonde de kwaliteit en de flexibiliteit van dit bedrijf dat de Nederlandse vormgeving wereldberoemd maakte. In vrijwel alle gevallen kwamen de specials voort uit een specifieke vraag van een klant of opdrachtgever die uit het reguliere aanbod van Gispen (en andere meubelfabrieken) geen keuze kon maken.
Pianolampje
Voorbeelden van specials lopen uiteen van een smeedijzeren kroonluchter voor de Waalse Kerk in Rotterdam uit 1924, een pianolampje voor een vriend uit 1928 en een extra grote vergadertafel voor de Van Nellefabriek uit circa 1930. In 1986 maakte Gispen ‘antroposofische’ bureaus voor het Gasuniegebouw en in 1988 stoelen voor de Rotterdamse Schouwburg. Op dit moment worden deze stoelen aangepast zodat ze eenvoudig verplaatst of verwijderd kunnen worden. Het pianolampje werd een van de toonaangevende ontwerpen van Gispen. Zo werd een special een product in oplage.
Bekijk hier de ARTtube video over Gispen Meer informatie
Gispen in Rotterdam
Willem Hendrik Gispen (1890-1981) had de kunstacademie in Rotterdam niet eens afgemaakt, toen hij in 1916 aan de Coolsestraat in Rotterdam zijn eigen smederij oprichtte, W.H. Gispen & Co. Samen met architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt richtte Gispen de Rotterdamse Van Nellefabriek in. De Van Nellefabriek staat nu op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Ook was Gispen de belangrijkste leverancier van de meubelen in Huis Sonneveld. Deze villa op steenworp afstand van het Museum Boijmans Van Beuningen, geldt als een belangrijk voorbeeld van luxueuze nieuwe zakelijkheid.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verscheen ook de publicatie ‘Gispen Specials – De klant is koning’, deze is verkrijgbaar via de museumshop, webshop.boijmans.nl en de gerenommeerde boekhandel.
€ 20
Gerelateerde kunstwerken aan deze tentoonstelling
Verdieping bij deze tentoonstelling
Het begin
In 1916 koopt Willem Hendrik Gispen (1890-1981) in het centrum van Rotterdam een smederij op en begint zijn kunstsmederij ‘W.H. Gispen & Co’. In het begin ontwerpt hij in opdracht smeedijzeren objecten zoals lampen, klokken en uithangborden en ook houten meubelen. Zijn aandacht gaat echter al snel uit naar serieproductie en begin jaren 20 maakt de ontwerper lampen met in serie vervaardigde kelkjes. Dit resulteert in 1926 in de bekende Giso-lampen. Deze machinaal vervaardigde lampen worden gemaakt van Giso-glas: kristalglas met een laagje opaalglas eroverheen.
In 1927 maakt Gispen ook een eerste prototype van een achterpootloze stoel. In 1930 verschijnt de eerste catalogus waarin naast stoelen ook theetafels, bijzettafels, bedden, banken, krukken en nog veel meer soorten meubelen worden aangeboden. Gedurende het hele bestaan van Gispen worden modern vormgegeven catalogi uitgegeven waarin het assortiment, gefotografeerd door vooraanstaande fotograferen, wordt aangeboden.
Verhuizing en uitbreiding
In 1933 wordt W. van Osselen als zakelijk directeur aangenomen. Een jaar later verhuist het bedrijf naar Culemborg, waar het zich tot op de dag van vandaag bevindt. Er wordt overgegaan op grootschaliger seriewerk. Het machinepark moet worden uitgebreid en in Culemborg kan men de fabriekshallen van een metaalfabriek overnemen. In 1935 wordt door van Van Osselen de afdeling Stalachrome opgericht. Hier worden kantoormeubelen van plaatstaal vervaardigd. De ontwerpers van de tekenkamer van Gispen maken de ontwerpen voor de meubelen, Willem Hendrik Gispen is slechts verantwoordelijk voor het grafisch ontwerp van de Stalachrome catalogi.
Oorlogsjaren
Tijdens de oorlogsjaren heeft Gispen geen beschikking over staal maar door over te schakelen naar houten meubelen onder de naam Pelko blijft het bedrijf bestaan. In 1949 treedt W.H. Gispen af als directeur. De meubels worden ontworpen door nieuwe ontwerpers, waarvan André Cordemeyer en Wim Rietveld de bekendste zijn.
Kantoorinrichting
Vanaf de jaren 70 richt het bedrijf zich volledig op de kantoorinrichting en worden er geen meubelen meer gemaakt voor het particuliere interieur. Banken, overheidsgebouwen en kantoren worden op maat door Gispen ingericht.
Gispen Design Collectie
Omstreeks de eeuwwisseling gaat het bedrijf onder de noemer Gispen Design Collectie samenwerkingen aan met hedendaagse ontwerpers. Richard Hutten wordt aangesteld als creatief directeur en ontwerpt verschillende producten. Al eerder door Hutten ontworpen producten - zoals de populaire Domoor - worden door Gispen op de markt gebracht.
Gispen Specials
Inmiddels bestaat Gispen honderd jaar. Aanleiding voor Museum Boijmans Van Beuningen om een tentoonstelling te maken over het bedrijf. Gispen heeft niet alleen in het begin, toen er enkel in opdracht werd gewerkt, maar ook later altijd ingespeeld op speciale wensen van klanten. In de tentoonstelling Gispen Specials – De klant is koning zijn niet de producten uit het standaard assortiment van Gispen te zien, maar gaat de aandacht juist uit naar de ‘specials’; eenmalige of in kleine oplage gemaakte ontwerpen. Denk hierbij aan de smeedijzeren lamp die W.H. Gispen voor zijn eigen huis heeft ontworpen of de extra grote diagonaalstoel voor de Van Nelle Fabriek. Ook meer recente specials, zoals de door Richard Hutten ontworpen Berlagestoel voor het Grand Café van het Gemeentemuseum, zijn in de tentoonstelling opgenomen.
