t/m 21 september 2014
Design Column #8 - Buiten Zinnen
Het thema van de Design Column #8 ‘Buiten Zinnen' komt voort uit de extreme ontwikkelingen op het gebied van drones, transhumanisme en manieren om het leven te ervaren. De tentoonstelling gaf een overzicht op hoe design ons dingen kan laten voelen die we hiervoor niet konden voelen. Tijdens de duur van de tentoonstelling werd dit thema verder onderzocht en besproken op www.designcolumn.nl.
We gebruiken technologie om onze invloed op afstand te vergroten, door gebruik van camera’s, Google Earth en drones. Daarnaast proberen we technologie zoveel mogelijk onderdeel van ons lichaam te maken. Google heeft een patent aangevraagd voor een contactlens met ingebouwde fotofunctie. Een groeiend aantal mensen laat onderhuidse chips implanteren en de volgende stap na het internet schijnt een ‘brainnet’ te zijn waarin iedereen ingeplugd is. De bionische mens en de cyborg zijn allang geen futuristische concepten meer maar de huidige realiteit.
En hoewel de technologie zo dicht op de huid komt, blijft het voor veel mensen een ontastbaar fenomeen. Steeds minder mensen begrijpen hoe onze hulpmiddelen werken en het gevoel dat we de controle kwijtraken groeit. Elke innovatie betekent een nieuwe zoektocht naar balans, een afstelling van ons morele kompas, een herdefiniëring van onze menselijkheid. Politiek columnist Marc Chavannes vreest dat in deze ‘tirannieke technocratie’ - waarin technologie het antwoord is op alles - fatsoensnormen en de menselijke maat ondergesneeuwd raken. Hoogleraar Peter Paul Verbeek stelt daarentegen dat moraal en techniek met elkaar meebewegen. Techniek zorgt er volgens hem juist voor dat we gedwongen worden meer verantwoordelijkheid te nemen, niet minder.
Design Column #8 Buiten zinnen onderzoekt wat de vraag is die we onszelf voortaan moeten stellen: de vraag óf we deze toekomst willen, of hoe we deze toekomst vorm willen geven?
Het idee dat verschil maakt
Iedere drie maanden wordt in de Design Column een onderwerp uit het nieuws uitgelicht door middel van een kleine tentoonstelling in Museum Boijmans Van Beuningen en aansluitend in de Droog Gallery in Amsterdam. De column is een plek waar de kracht van de verbeelding spreekt en nieuwe ideeën zichtbaar worden. Ontwerpers en kunstenaars zijn bij uitstek geïnteresseerd in experimentele verbeelding. Met hun eigenzinnige blik zien zij de dingen vaak net anders en kunnen zij veranderingen in gang brengen. De Design Column biedt ruimte aan deze verbeelding.
Inside Out, #NotABugSplat, 2014
Het kunstproject #NotABugSplat wil jonge slachtoffers van drone-aanvallen weer een menselijk gezicht geven door in Pakistan een enorm portret op de grond uit te spreiden. Het project doet nadenken over de impact van een dergelijke oorlog op afstand. Want hoewel het resultaat van een dergelijke anonieme actie hetzelfde is als wanneer het slachtoffer door een militair op de grond was uitgeschakeld, zullen deze twee vormen van oorlogsvoering waarschijnlijk een compleet verschillende indruk achterlaten bij de nabestaanden van het slachtoffer. En wat voor effect heeft deze schizofrene situatie bovendien op de uitvoerende militairen?
Konstantin Gcric, Chest L (Man-Machine: Glass Furniture), 2014
De glazen meubels die Gcric ontwierp voor het Parijse Galerie Kreo zijn niet alleen bijzonder vanwege het gebruikte materiaal, maar ook omdat ze kunnen bewegen met een ongekende precisie. De glazen onderdelen zijn aan elkaar bevestigd met behulp van siliconenkit. Doordat de stoelen, tafels en kasten voorzien zijn van industriële gaszuigers kunnen de meubelstukken precies die beweging maken die noodzakelijk is voor een optimale functionaliteit. De gaszuigers fungeren als een soort ‘magic muscle’ en doen de meubels bewegen net als gewrichten en spieren ons lichaam bewegen.
Tokujin Yoshioka, Light Refracting PRISM Glass Chair, 2014, Glas Italia
Deze stoelen die de Japanse ontwerper Tokujin Yoshioka ontwierp voor het bedrijf Glas Italia zijn een poëtische verbeelding van onze menselijke waarneming. De randen van de stoel buigen het licht als een prisma en laten het volle kleurenspectrum zien waaruit licht bestaat, dat vervolgens weerkaatst op de rest van de stoel en de omgeving. Het zet aan het denken over onze visie op de wereld om ons heen. Het feit dat wij een blauwe lucht zien, en geen gele of rode, komt doordat de blauwe kleur binnen het zonlicht met de hoogste frequentie trilt en dus het makkelijkst weerspiegeld wordt door de deeltjes in de atmosfeer. Wat wij zien wanneer we omhoog kijken is dus niet een objectieve werkelijkheid maar is slechts de manier waarop de realiteit zich aan ons openbaart.
Ruben Pater, Drone Survival Guide, 2013-2014
Drones spotten: wie weet wordt het de nieuwe fascinatie van menig vogelaar en vliegtuigspotter. Of misschien wordt het bittere noodzaak om te overleven. Ruben Pater biedt online de Drone Survival Guide te koop of gratis ter download aan; een gids die gewone burgers de kans geeft de strijd aan te gaan met drones. Zoals onze voorouders hun natuurlijke vijanden in de lucht van verre konden identificeren, kan een groeiend aantal drones ons in een soortgelijke positie brengen. Met deze overlevingsgids probeert Pater ons voor te bereiden op deze veranderende technologische omgeving.
MyShelter Foundation (based on the design by Alfredo Moser), Liter of Light, 2011
heeft. Hij was op zoek naar manieren om om te gaan met de veelvuldige elektriciteitstekorten in zijn woonplaats Uberaba. Tijdens zijn vele experimenten stuitte hij op een manier om binnenshuis licht te creëren zonder elektriciteit: hij vulde plastic flessen met water en een beetje chloor (tegen algenvorming) en bevestigde de flessen in gaten in het dak. Doordat het water de lichtstralen verbuigt, werkt de fles als een zonnelens en kan men via een klein gat in het dak tot een lichtopbrengst komen van zo’n 40 tot 60 watt - afhankelijk van de weersomstandigheden. Mosers idee werd opgepikt door Illac Diaz van de MyShelter Foundation in de Filipijnen. Deze stichting was in de Filipijnen reeds bezig met het hergebruik van plastic flessen. Toen de stichting hoorde dat Moser de flessen in Brazilië als lampen in het dak stak, besloten zij dit concept verder te verspreiden.
Ekso Bionics, Ekso, 2014
Het Amerikaanse bedrijf Ekso Bionics produceert exoskeletten voor mensen. Dit zijn draagbare robots die mensen over hun kleren aantrekken als een soort buitenboordskeletten. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt voor de rehabilitatie van mensen die gedeeltelijk verlamd zijn. De Ekso is in eerste instantie bedoeld voor mensen met een lichamelijke beperking, maar wat als gezonde mensen deze skeletten gaan dragen? Wat is de invloed van dergelijke technologische ontwikkelingen op ons eigen lichaam wanneer het gaat om beweging, kracht en snelheid? Is dit wellicht een volgende stap in onze evolutie die we geleidelijk en bijna onopgemerkt zullen nemen?
Janne Kyttanen, Lost Luggage, 2014
Wat als bagage niet meer bestaat omdat alles wat we nodig hebben op een chip gezet wordt, als digitaal document naar onze locatie gestuurd wordt en daar vervolgens gereproduceerd wordt? Dit zou onze verhouding tot fysieke objecten, tot ons reizen en tot productiemethodes drastisch veranderen. Is dit toekomstmuziek of de nabije realiteit? 3D-geprinte objecten liggen immers al in de winkels en voor beeldmateriaal en muziek is digitale verzending al jaren een niet meer weg te denken realiteit. Janne Kyttanen geeft alvast een voorproefje met haar project Lost Luggage, bestaande uit een 3D-geprinte tas inclusief volledig 3D-geprinte inhoud.
Borre Akkersdijk, BB. Suit, 2014
Textielontwikkelaar en modeontwerper Borre Akkersdijk heeft in samenwerking met de TU Eindhoven een pak ontwikkeld met ingebouwde gps, Wi-Fi, NFC (Near Field Communication) en Bluetooth. Akkersdijk verwerkt voor zijn modelabel ByBorre matrasmaterialen tot kleding. Voor het BB. Suit is in het breiproces bovendien geleidend koperdraad in de stof verwerkt. Dankzij dit koperdraad kan het pak ingezet worden als drop box, Wi-Fi hotspot en gps-locatie. Met zijn BB. Suit zet Akkersdijk een stap in de richting van écht draagbare technologie. Samenwerking van ByBorre, TU Eindhoven, want.nl, 22 tracks, CRISP.
Floris Kaayk, Modular Body, 2014
Floris Kaayk heeft onlangs de Volkskrant Beeldende Kunstprijs gewonnen met onder andere zijn fictieve onlineverhaal Human Birdwings; een verhaal over een man die zelf vleugels in elkaar zet en daar vervolgens mee wegvliegt. Het project gaat niet alleen over onze eeuwenoude wens om te vliegen, maar onderzoekt ook hoe via diverse online media een verhaal verteld kan worden aan een wereldwijd publiek. Kaayk werkt nu aan een nieuw internetverhaal, dat gaat over het modulaire lichaam
Atelier Ted Noten, 7 Necessities, 2010-2012
Ted Noten onderzoekt wat de hedendaagse mens nodig heeft om optimaal te functioneren in onze samenleving. Hij ontwerpt sieraden; objecten die van oudsher de zintuigen bespelen door hun glimmende, schitterende en fraaie uiterlijk. Deze eeuwenoude vorm van lichaamsdecoratie geeft Noten een actuele lading door de objecten in verband te brengen met onze leefomgeving. Wat heeft de vrouw van nu nodig om haar mannetje te staan in de wereld? Misschien een schoonheidswapen, of een kuisheidsgordel?
Chris Kabel, Blue Sky Lamp, 2014
Deze lamp produceert licht dat exact hetzelfde is als het daglicht op een zonnige dag. Speciale deeltjes in de hars verstrooien het LED-licht op dezelfde manier als zonlicht dat de atmosfeer binnenkomt. Daarom is de lamp ook blauw, net als de lucht. Het blauwe licht kan helpen bij een winterdepressie.
Download de zaalteksten hier.
