Design Column #12 - Spaceship Earth
Design Column #12 Spaceship Earth toont enkele voorbeelden van ontwerpers, kunstenaars en wetenschappers die met innovatieve concepten en producten de wereld herzien.
De afspraken die gemaakt zijn tijdens COP21, de recente klimaattop in Parijs, zijn omvangrijker en ambitieuzer dan ooit. Met een juridisch bindend, wereldwijd akkoord is er nu een helder en ambitieus doel: de opwarming van de aarde beperken tot 2 graden. Om dit te bereiken moet de totale uitstoot van broeikasgassen in 2100 terug gebracht zijn tot nul.
Hierdoor is nu ook voor bedrijven duidelijk dat groen en duurzaam produceren de toekomst is. De World Business Council for Sustainable Development - een samenwerking van 200 multinationals - voorziet een ingrijpende verandering in het DNA van ons energiesysteem. Wanneer ons energiesysteem wijzigt, volgen veranderingen op alle fronten: in transport, verpakkingen, de bebouwde omgeving, elektronische producten en onze consumptie.
Een van de grote veranderingen is de opkomst van de ‘smart factory’ en het ‘internet of things’. Het betekent een overgang van verspillende massaproductie naar een flexibele ‘on demand’ levering van producten en oplossingen. Volgens de architect Thomas Rau - initiator van het Pay Per Lux-concept - staan we zelfs op het punt staan van een complete zijnsrevolutie. Om het vol te houden op het ‘ruimteschip aarde’ - dat in feite een gesloten systeem is - moet onze relatie met de natuur compleet in balans zijn. De toekomst van de economie hangt volgens hem nauw samen met de herdefiniëring van de relatie tussen de mensheid en de aarde.
Het idee dat verschil maakt
Iedere drie maanden wordt in de Design Column een onderwerp uit het nieuws uitgelicht door middel van een kleine tentoonstelling. De column is een plek waar nieuwe ideeën zichtbaar worden. Waar de kracht van de verbeelding spreekt. Ontwerpers en kunstenaars zijn bij uitstek geïnteresseerd in experimentele verbeelding. Met hun eigenzinnige blik zien zij de dingen vaak net anders en kunnen zij veranderingen in gang brengen. In de Design Column wordt ruimte geboden aan deze verbeelding
Dave Hakkens, Too Much Stuff, Made In, Small Change Big Difference, 2015
Dave Hakkens ontwikkelt in 2013 Phonebloks: een modulaire telefoon waarbij het makkelijk is om een onderdeel te upgraden of te vervangen, zonder een compleet nieuwe telefoon te hoeven kopen. Ook in de video’s die hij online zet via story-hopper.com laat Hakkens zien hoe met kleine aanpassingen de wereld een stuk duurzamer kan worden. Video’s als ‘Too Much Stuff’, ‘Made In’ en ‘Small Change, Big Difference’ laten zien hoe met een kleine verandering onze verspilling teruggebracht kan worden en het productieproces transparanter gemaakt kan worden.
Christien Meindertsma, Bottom Ash Observatory, 2015
Met het project Bottom Ash Observatory onderzocht Meindertsma langdurig en uiterst nauwkeurig het restant dat overblijft na de verbranding van huisvuil. Ze ontleedde en analyseerde handmatig 25 kilo ‘bodem-as’ - het overblijfsel van ongeveer 100 kilo huisafval - en vond allerhande materialen, waaronder kostbare en herbruikbare materialen zoals aluminium, koper en zilver. De meest waardevolle materialen smolt ze om tot cilinders. De schaarste van natuurlijke bronnen dwingt ons tot een herwaardering van ons afval: stortplaatsen zijn volgens Meindertsma de goudmijnen van de toekomst. Elke stap van haar onderzoek is gedocumenteerd door fotograaf Mathijs Labadie en in samenwerking met uitgever Thomas Eyck is het boek ‘Bottom Ash Observatory’ tot stand gekomen.
Studio Eric Klarenbeek, Mycelium Project 2.0 - Veiled Lady, 2014
In de snel groeiende sector van 3D-printen worden met name kunststoffen gebruikt als printmateriaal terwijl deze techniek juist mogelijkheden biedt om alternatieve grondstoffen in te zetten. Eric Klarenbeek maakt grotendeels gebruik van lokale, organische grondstoffen. Hij zoekt contact met 3D-printers in de buurt van de studio, en moedigt hen aan om lokale materialen te gebruiken. Er wordt bovendien geen materiaal gesmolten maar het organisme wordt zelf ingezet als levende lijm. Hiermee wordt het energiegebruik teruggebracht en de ‘footprint’ verkleind.
MIT Media Lab Fluid Interfaces Group, Reality Editor, 2015 - heden
De onderzoekers van Massachusetts Institute of Technology bedachten de Reality Editor: een interface die fysieke objecten met elkaar in verbinding brengt en laat samen werken. Met de Reality Editor krijg je met de camera op je telefoon toegang tot een ‘augmented reality’ die over je omgeving wordt gelegd en die een directe interactie met de fysieke werkelijkheid mogelijk maakt, waardoor losse apps overbodig worden. De verwarming van de auto aan laten gaan zodra je opstaat van je kantoorstoel? Het koffiezetapparaat aanzetten wanneer de wekker gaat? Door je camera te richten en een simpele, virtuele lijn te trekken op het scherm van je smartphone kun je allerlei objecten aan elkaar verbinden en hun functionaliteiten aanpassen.
Gavin Munro, Prototype 2 - ash dining chair, 2007-2015
Met zijn project Full Grown, neemt de biodesigner Gavin Munro een radicaal standpunt in binnen de meubelindustrie. In plaats van een grote boom te kappen, te transporteren en te bewerken tot individuele objecten, laat Munro de boom direct in de vorm van het object groeien. Hij oogst de stoelen kant-en-klaar in de boomgaard. Door een aantal tussenstappen te elimineren maakt hij het productieproces simpeler en energiezuiniger; hij laat de natuur het meeste werk doen.
Turntoo, i.s.m. Philips, Pay Per Lux, 2011 - heden
Architect Thomas Rau heeft in samenwerking met Philips het project Pay Per Lux opgestart. Rau vertrekt vanuit de aanname dat de gebruiker eigenlijk helemaal geen lamp van Philips wil. Hij is niet geïnteresseerd in de lamp, maar in het licht dat daarmee wordt geproduceerd. Pay Per Lux is dan ook niet een product maar een dienst: de consument kan een abonnement afnemen bij Philips voor een bepaalde hoeveelheid licht. Philips regelt vervolgens de lampen, zorgt dat de energierekening betaald wordt en wanneer een lamp stuk gaat, is het de taak van Philips om deze te vervangen. Het bedrijf blijft aansprakelijk voor hun producten en bijbehorende energierekening dus het is in hun eigen belang om duurzame lampen te maken die lang mee gaan en weinig energie gebruiken.
Ecovative, Mushroom Packaging, 2016
De huidige situatie waarin kapitalisme en massaproductie de wereldmarkt beheersen, zorgt niet alleen voor een overschot aan producten maar creëert ook een enorme hoeveelheid verpakkingsmateriaal en daarmee afval. De huidige strijd tegen de welbekende ‘plastic soep’ is daarvan een direct gevolg. Ecovative draagt bij aan een oplossing door verpakkingsmateriaal te produceren dat volledig afbreekbaar is. Hun Mushroom Packaging is gemaakt van natuurlijke materialen en gebruikt mycelium - schimmel - als verstevigende lijm. Een waardig alternatief voor kunststof verpakkingen. En wanneer de lampen aan vervanging toe zijn, worden de ruwe materialen hergebruikt en dalen de productiekosten van nieuwe lampen. Het ontwerp dient dus rekening te houden met makkelijke demontage.
