t/m 22 januari 2017
Alles kids - Tentoonstelling voor kinderen
Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam organiseerde voor de eerste keer een tentoonstelling speciaal voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar. Trek lekker je schoenen uit, en doe vooral alsof je thuis bent. Ter afsluiting organiseerde het museum op de laatste dag nog één keer familierondleidingen.
De kunstwerken stonden op de grond of hingen laag zodat je ze heel goed kon bekijken. Je mocht soms in een kunstwerk kruipen. Niets hoeft, bijna alles mocht. In Museum Boijmans Van Beuningen hebben kinderen tot en met 18 jaar gratis toegang. Dat was tijdens 'Alles kids' niet anders.
Schoenen uit, alsof je thuis bent
Het museum wilde een thuisgevoel creëren zodat je je direct op je gemak voelt. Daarom schoenen uit, alsof je thuis bent. Je werd aan de hand van verschillende kunstwerken meegenomen en uitgedaagd om over jezelf en jouw wereld na te denken. Wie ben ik echt? Wat zou mijn huisdier van mij denken? Waar zou ik het liefst willen wonen en waarom? Er zijn verschillende ‘stations’ waar je van alles kunt doen waardoor je de dingen anders gaat zien.
Bekijk hier een video over de tentoonstelling
Reis langs de kunst
De kindertentoonstelling was samengesteld door Francesco Stocchi. Stocchi (40) is conservator moderne en hedendaagse kunst. Hij neemt je mee op reis langs de kunst en selecteerde zowel klassieke, moderne en hedendaagse kunst als vormgeving uit de collectie. Stocchi toont video’s, installaties, kunstwerken en sculpturen. Hij zoomt in op het individu en laat verschillende prikkelende zelfportretten zien zoals Mike Kelly Ahh… Youth, Zelfportret met Kermit van Wouter van Riessen en Dance or Exercise on the Perimeter of a Square van Bruce Nauman. Ook laat hij je deel uit maken van verschillende kunstwerken om kunst te ervaren. Volgens Stocchi hebben veel kunstenaars een speelse, spontane kant, hun werk laat het kind in hen zien.
Met dank aan
De kindertentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door het Mondriaanfonds, Janivo Stichting, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Van Leeuwen Van Lignac Stichting en De Gijselaar Hintzenfonds.
Alles kids – denken, doen en dromen
Moet kunst mooi zijn? Hoe kijkt een kunstenaar naar de wereld? Wie ben ik en wie is mijn familie? Kinderen kunnen spelenderwijs hun (visuele) bewustzijn onderzoeken tijdens de eerste kindertentoonstelling van Museum Boijmans Van Beuningen: Alles kids.
Wie?
Het kind en zijn zelfbewustzijn is hier het belangrijkste onderwerp, met onderwerpen als angsten en dromen, het lichaam en de lichamelijke grenzen. Kinderen worden uitgedaagd om na te denken over hun eigen identiteit, maar worden ook fysiek betrokken bij de tentoonstelling. In dit deel van de tentoonstelling speelt het zelfportret een grote rol.
Het zelfportret door de jaren heen
Uit de oudheid zijn weinig zelfportretten bekend. Deels komt dit doordat de kunstwerken de tand des tijds niet hebben doorstaan maar ook omdat de kunstenaar als individu nog niet centraal stond. Het zelfportret als genre neemt pas echt een vlucht vanaf de 15de eeuw. Waar kunstenaars in de middeleeuwen nog gezien worden als ambachtsmannen, net zoals een timmerman, een metselaar of een slager, groeit hun aanzien na de middeleeuwen. Met hun stijging in status groeit ook het aantal zelfportretten dat de kunstenaars maken.
Meester van de zelfportretten
Rembrandt van Rijn, Zelfportret met opgeheven sabel, 1634, ets en burijn, schenking A.J. Domela Nieuwenhuis 1923 (Dit kunstwerk was niet te zien in de tentoonstelling)
Een van Nederlands beroemdste kunstenaars, Rembrandt van Rijn, maakt een groot aantal zelfportretten, meer dan negentig in totaal. Hij legt zichzelf vast op schilderijen, etsen en tekeningen. Kunsthistorici weten niet zeker waarom hij ervoor kiest zichzelf zo vaak te portretteren. Misschien zijn de portretten een soort visueel dagboek of biedt het hem de kans te oefenen met verschillende gezichtsuitdrukkingen of emoties. Een andere verklaring is dat hij ze gebruikt om opdrachtgevers te laten zien welke technieken hij als kunstenaar in huis heeft. In de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen is bijvoorbeeld deze prachtige ets ‘Zelfportret met opgeheven sabel’ opgenomen.
Het werk ‘Zelfportret met Kermit de Kikker’ van Wouter van Riessen is een van de kunstwerken die tijdens de tentoonstelling Alles kids is te bewonderen. In het werk van deze hedendaagse Nederlandse kunstenaar staat het zelfportret centraal.
Van Riessen bevraagt het idee van het zelfportret door allerlei ‘vreemde’ figuren in zijn portretten op te nemen, zoals afbeeldingen van sprookjesfiguur Pinokkio of in dit geval de pop Kermit de Kikker, bekend uit de Muppet Show. Bij dit kunstwerk worden een aantal prikkelende vragen gesteld, zoals: Kan je met een knuffel praten?
En er is nog veel meer te beleven: bij een video van Bruce Nauman waarin de kunstenaar zelf te zien is, worden de kinderen aangemoedigd hem na te doen door net zo’n gekke bek te trekken. Bij het danseresje van Degas worden kinderen uitgedaagd precies dezelfde houding aan te nemen.
Ieuw vlees!
Te zien in de tentoonstelling: Claes Oldenburg, Meats, 1964, beschilderd gips, marmer, aardewerk, hout met Formica, Aankoop met gelden van Mondriaan Fonds, het Dura kunstfonds van de Vereniging Rembrandt, de Vereniging Rembrandt, mede dankzij het Prins Bernhard Cultuurfonds, gemeente Rotterdam en VSB Fonds
Hoe?
De werken in dit deel van de tentoonstelling doen nadenken over wat een groep tot een familie maakt en welke rol je graag voor jezelf ziet in een groep. Hoe zet je jezelf en je familie op de foto? Er worden vragen gesteld als: Ben je in elke groep hetzelfde? En: Hoe wil je zelf geportretteerd worden? En er is een opdracht: Maak je eigen groepsportret!
Composities in kunst en fotografie
Als je de perfecte groepsfoto wilt maken, moet je nadenken over de compositie van het beeld dat je wilt creëren. Net als in de schilderkunst, zijn in de fotografie verschillende composities te ontdekken. Door middel van een compositie kan een kunstenaar of fotograaf bepaalde onderdelen uitlichten (of juist weglaten!). Anders gezegd: met een compositie wordt het beeld geordend. Wat voor composities bestaan er zoal? Hier een paar voorbeelden.
Centrale compositie
Bij een centrale compositie bevindt het belangrijkste onderdeel zich in het centrum van het beeldvlak. Kijk maar naar de linkerfoto.
Asymmetrische compositie
Zoals de term al doet vermoeden ontbreekt symmetrie in een asymmetrische compositie: er zijn geen gespiegelde elementen te vinden op het vlak. Maar dit betekent niet dat de verschillende onderdelen van het kunstwerk niet geordend zijn. Een asymmetrische compositie zorgt voor meer spanning en beweging in een kunstwerk, dan een centrale of een symmetrische compositie. Stel je maar eens voor hoe het kunstwerk rechtsboven eruit zou zien als alle figuren netjes op een rij zouden staan.
Overall compositie
Een overall-compositie houdt in dat de onderdelen van het beeld zonder rangorde zijn aangebracht. De elementen zijn allemaal gelijk, doen patroonachtig aan en lijken buiten het beeld tot in het oneindige door te kunnen gaan. Deze compositie wordt niet vaak toegepast in portretfotografie, maar als je de spiegelkamer van Yayoi Kusama betreedt, zie je jezelf in een overall-compositie tot in de oneindigheid gereflecteerd. Zoek deze magische spiegelkamer maar eens op in het entreegebied van Museum Boijmans Van Beuningen!
Permanent te zien
Yayoi Kusama, Infinity Mirror Room - Phalli's Field (Floor Show), 1965/1998, MDF, spiegel, textiel, Aankoop met steun van: Stichting Fonds Willem van Rede, Mondriaan Fonds en BankGiro Loterij 2010
Waar?
In dit thema wordt ingegaan op plekken: geografische locaties, landschappen en woonhuizen. Het zijn locaties die kinderen wellicht kennen, maar tegelijk ook plekken waarvan zij misschien dromen. Er worden vragen gesteld als: Hoor jij thuis op één plek? En: Is het landschap een uitvinding van de mens? Het landschap in de kunst heeft een lange geschiedenis, maar de kunststroming het impressionisme heeft hierbij in het bijzonder een belangrijke rol gespeeld.
Impressionistische landschappen
De impressionisten willen met hun kunst een ‘impressie’ van een landschap of een stad geven. Ze gaan niet meer heel gedetailleerd te werk, om alles zo precies en levensecht mogelijk op het doek te krijgen. Ze vinden het veel belangrijker dat de sfeer van dat moment wordt vastgelegd: de manier waarop de stand van de zon en de weersomstandigheden het landschap beïnvloeden.
Dit betekent dat ze heel snel te werk moeten gaan, want voor je het weet is dat moment alweer voorbij. De verftube die in 1841 wordt uitgevonden helpt hierbij: ze kunnen verf makkelijk mee naar buiten nemen want de tubes zijn handzaam en de verf droogt niet uit. Tegelijkertijd zorgt de uitbreiding van het Franse treinnetwerk dat het platteland beter bereikbaar is. Rond 1870 is het schilderen ‘en plein air’ (in de open lucht) gemeengoed geworden. Pisarro, Sisley, Monet en Renoir zijn een aantal belangrijke kunstenaars die zo werken. Vaak worden de werken na het schilderen op locatie in een studio voltooid
Wist je dat
de Franse schilder Auguste Renoir zelfs stelde dat er zonder tube geen impressionisme zou zijn?
Wat?
Kunstwerken geven soms een onverwachte draai aan hele gewone voorwerpen, zoals speelgoed of meubels die een kind vaak gebruikt. De selectie kunstwerken in deze zalen verbreden de blik en prikkelen om creatief gebruik te maken van de alledaagse omgeving. Je vraagt je dan af: Ziet iedereen hetzelfde? En: Moet kunst echt zijn?
Kunst in het alledaagse
Alles kan kunst zijn: knuffels, vlees of een strijkijzer. De kunstenaar Marcel Duchamp zet in 1917 een gekanteld urinoir in een tentoonstelling, signeert het met de naam R. Mutt, en noemt het werk 'Fontein'. Sindsdien halen kunstenaars regelmatig gebruiksvoorwerpen uit hun dagelijkse en functionele context en vormen ze om tot een kunstwerk.
In de tentoonstelling is bijvoorbeeld dit raadselachtige werk van Man Ray te zien ‘l’Enigme d’Isidore Ducasse’: een naaimachine ingepakt met touw en een deken. Ook is het voorzien van een etiket met daarop de tekst ‘Niet storen’.
