'De collectie bestaat uit een heel gevarieerd overzicht van werk van vooral Nederlandse
kunstenaars.’Hans Koeleman
De verzameling: KPN
KPN zal zijn kunstcollectie straks onderbrengen in Depot Boijmans Van Beuningen. Hans Koeleman, directeur Corporate Communications & Social Responsibility bij het telecombedrijf, legt uit waarom..
Maatschappelijk beleid
De voorgangers van KPN – PTT Telecom en PTT – hadden als onderdeel van hun maatschappelijk beleid, het steunen van de kunstwereld. Door de jaren heen zijn er werken aangeschaft voor de bedrijfscollectie. Deze werken werden vervolgens beschikbaar gesteld voor de medewerkers door ze op te hangen aan de muren van onze panden.
Nederlandse kunstenaars
De collectie van KPN vormt een heel gevarieerd overzicht van werk van vooral Nederlandse kunstenaars. We hebben zeer aansprekende werken van onder anderen Anton Corbijn, Jan Schoonhoven, Marlene Dumas, Rineke Dijkstra, Atelier van Lieshout, Armando, Constant, René Daniëls en van internationale kunstenaars zoals Per Kirkeby, Olafur Eliasson en Thomas Demand. Ook hebben we veel stukken verzameld van deelnemers en winnaars van de Prix de Rome Beeldende Kunst [een prestigieuze prijs voor talentvolle kunstenaars in Nederland niet ouder dan veertig jaar – red]. We hebben op mijn initiatief al bijna tien jaar een partnership met de Rijksakademie van beeldende kunsten en ook ondersteunden we geruime tijd de Prix de Rome.
Kirsten, Inez & Vinoodh, 1996
KPN heeft een aantal foto’s van de Nederlandse fotografen Inez van Lamsweerde en Vinoodh Matadin in bezit. Het duo wordt ingehuurd door gerenommeerde modebladen als Vogue, Harper’s Bazaar en luxemerken waaronder Yves Saint Laurent, Dior en Balanciaga voor advertentiecampagnes. Ze waren een van de eersten die de potentie van programma’s als Photoshop inzagen en hun modellen digitaal gingen manipuleren. Dit leverde surrealistische, artificiële beelden op.
Verkleinen
Toen ik in 2007 begon bij KPN had het bedrijf net een enorme crisis overleefd. Vanuit de voorgaande jaren was er nog een groot organisatieonderdeel dat zich bezighield met kunst. Er was nog een conservator, iemand voor de registratie en een afdeling die de werken ophing. In de jaren die volgden zijn al die functies verdwenen. We kopen nu bijna geen kunstwerken meer aan. Het meest recente werk dat we hebben aangekocht is van Marc Oosting en Petra Stavast, winnaars van onze KPN Kunstprix die tegelijkertijd wordt uitgereikt met de Prix de Rome Beeldende Kunst.
Op dit moment is het doel om de collectie te verkleinen tot een kerncollectie. Als bedrijf hebben we minder kantoorpanden dus minder plek om werken op te hangen. De meeste kantoorruimtes zijn bovendien open werkplekken geworden. We zijn van plan om ruim 1.700 werken aan onze medewerkers te verkopen. Dat hebben we eerder ook met succes gedaan.
Isabella Rossellini, Anton Corbijn, 1993
In 2015 organiseerde het Gemeentemuseum Den Haag een grote Anton Corbijn-tentoonstelling. KPN heeft hiervoor een aantal werken uit zijn collectie uitgeleend, waaronder Corbijns portretten van de zangeres Björk en de actrice Isabella Rossellini.
Kerncollectie
We zien het als onze verantwoordelijkheid om goed met de collectie om te gaan. De vraag die we ons nu stellen: wat is de kern van de collectie en hoe kunnen we ervoor zorgen dat onze bedrijfscollectie – waarvan een deel tot het Nederlands erfgoed behoort – voor een veel groter publiek zichtbaar en toegankelijk wordt?
Om de kerncollectie te bepalen, vragen we advies aan kunstenaars en aan onze relaties bij de Rijksakademie. Zij adviseren ons wat we moeten behouden en welke werken we eventueel kunnen verkopen. De opbrengst willen we weer investeren in onze collectie.
A/B/C werken
Onze collectie bestaat uit 3.476 kunstwerken. Op dit moment worden 1.717 stukken als A-werken beoordeeld – onze kerncollectie. We hebben 1.759 B- en C-werken die zijn aangemerkt voor verkoop met een indicatieve waarde van 250 tot 1.250 euro per stuk.
Zonder titel, Jan Schoonhoven, 1958
Een van de topstukken van de KPN-bedrijfscollectie. Schoonhoven was werknemer van de PTT en zijn kunstenaarschap speelde zich af in zijn vrije tijd. Hij maakte het reliëf destijds voor het nieuwe postkantoor in Delft. Momenteel is het werk in bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum.
'Het openbare depot, dat wereldwijd toonaangevend gaat worden met prachtige faciliteiten, is een mooie gelegenheid om een verbinding met dit museum aan te gaan.’
Hans Koeleman
Museum Boijmans Van Beuningen
Binnenkort gaan we ons hoofdkantoor vestigen op de Wilheminapier in Rotterdam in een bestaand gebouw dat indertijd door de architect Renzo Piano is ontworpen. We willen graag een verbinding met de stad aangaan. Daarom wordt de begane grond
van het gebouw opengesteld voor publiek. Maar we willen ons ook verbinden aan andere partijen in de stad. Op het gebied van kunst en cultuur is Museum Boijmans Van Beuningen voor ons de aangewezen partij. We hoorden over hun schitterende initiatief, het openbare depot, dat wereldwijd toonaangevend gaat worden met prachtige faciliteiten. We waren reeds hoofdsponsor van de tentoonstelling ‘Gek van surrealisme’ van het museum. Dat was een mooie gelegenheid om in een hele inspirerende context avonden te organiseren voor onze relaties, consumenten en medewerkers.
De komst van het depot is een mooie kans om de verbinding met dit museum verder te intensiveren. We worden ict-partner van het depot en gaan een groot deel van onze kerncollectie huisvesten in het gebouw om deze meer publiek toegankelijk te maken.
Het komt eigenlijk allemaal mooi bij elkaar; het KPN-hoofdkantoor vestigt zich in Rotterdam, we willen onze kerncollectie delen met het publiek, en Museum Boijmans Van Beuningen bouwt een depot waarin we dat kunnen doen.
Bakstenensculptuur, Per Kirkeby, 1990
Ter gelegenheid van de opening van het toenmalige hoofdkantoor van PTT Nederland in Groningen, maakte de vooraanstaande Deense kunstenaar Per Kirkeby in opdracht van het bedrijf een bakstenen sculptuur. Het is een voorbeeld van ‘nagelvaste’ kunst – grote werken die bij gebouwen worden geplaatst. In Denemarken wordt baksteen veelvuldig als decoratief materiaal toegepast. Kirkeby maakte een intrigerende sculptuur bestaande uit open en gesloten muurvlakken.
Supermodel, Marlene Dumas, 1995
KPN heeft ook mooi werk van Marlene Dumas in haar collectie. Ze baseert haar werken op polaroids en foto’s uit kranten en tijdschriften. In haar portretten, vaak geschilderd met olie- en waterverf, gaat het Dumas niet om de gelijkenis met de geportretteerde maar om de emotie die de persoon teweegbrengt. Dumas heeft schilderijen gemaakt van controversiële figuren, onder wie Osama Bin Laden, Amy Winehouse en het supermodel Naomi Campbell (hier afgebeeld).
Depot Journaal
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Depot Journaal #2 dat deel uitmaakt van een serie van 6. Wil je graag alle gedrukte edities thuis ontvangen? Stuur dan een email naar info@boijmans.nl met je volledige naam en adres, plus de vermelding ‘ontvangst Depot Journaal’.