Boijmans Studies

Een omstreden verleden. Museum Boijmans Van Beuningen en de Tweede Wereldoorlog door Ariëtte Dekker e.a.

Museum Boijmans Van Beuningen heeft een beladen geschiedenis met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog: een directeur die zich soepel plooide naar de wensen van de bezetter, begunstigers die kunstwerken verkochten aan de nazi’s. Tegelijkertijd speelde het museum een belangrijke rol als centrum van kunst, cultuur en cultuurbescherming in het gebombardeerde Rotterdam. Deze Boijmans Studie reconstrueert de rol van het museum en zijn begunstigers tijdens de oorlog. Het beeld zou echter niet compleet zijn zonder de bijzondere voorgeschiedenis van het museum, dat de stormachtige groei van zijn collectie grotendeels dankte aan de Rotterdamse havenbaronnen D.G. van Beuningen en Willem van der Vorm en aan de Haarlemse bankier Franz Koenigs. Hun verzamelaarschap en mecenaat vonden plaats in een periode van grote welvaartsverschuivingen, met een bloeiende internationale kunsthandel als gevolg. Zeven bijzondere cases van onderzoek naar de soms gecompliceerde herkomst van kunstwerken uit de collectie van het museum completeren deze publicatie.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.

Gehouwen, gesneden, geschonken. Middeleeuwse beelden uit de collectie Schoufour-Martin door Marieke van Vlierden e.a.

Nadat Jacques Schoufour in 1977 van zijn vrouw Ingeborg Martin een beeldje van de Heilige Martinus cadeau kreeg, ontwikkelde het echtpaar een diepe liefde voor beeldhouwkunst. In de decennia daarna stelden zij vol hartstocht een verzameling sculptuur samen. De nadruk lag daarbij op laatmiddeleeuwse houten beelden uit de Nederlanden, die hun originele beschildering of polychromie nog behouden hadden. Maar wanneer hun oog viel op een beeld met een Duitse of Franse herkomst, een email uit Limoges of een zeldzaam ivoren tweeluik werd dat met evenveel zorg in de collectie opgenomen. De Rotterdamse havenman Schoufour besloot al tijdens zijn leven de collectie na te laten aan Museum Boijmans Van Beuningen. Ter ere van dit grootse geschenk, dat in 2014 de verzameling middeleeuwse beeldhouwkunst van het museum in een keer verdubbelde, zijn alle beelden, emailles en ivoren uit de collectie Schoufour-Martin uitvoerig onderzocht en beschreven.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.

An Eyckian Crucifixion Explored: Ten Essays on a Drawing door Friso Lammertse, Albert Elen e.a.

In 2012 werd in de tentoonstelling De weg naar Van Eyck in Museum Boijmans Van Beuningen een tot dan toe onbekende ‘Eyckiaanse’ tekening van de Kruisiging getoond. Veertig jaar eerder was deze door de Groninger psychiater en kunstverzamelaar Wim Hofman voor slechts tien gulden gekocht op een plaatselijke boedelveiling als zijnde een reproductie. Hofman was er echter terecht van overtuigd dat het om een origineel kunstwerk ging en heeft er de rest van zijn leven onderzoek naar gedaan. Kort na de expositie verwierf het Rotterdamse museum de tekening. In deze publicatie laten vooraanstaande specialisten hun licht schijnen over verschillende aspecten van deze mysterieuze tekening, zoals de ontdekking, het materieel-technisch onderzoek en de vraag wie de kunstenaar is. Is het een werk van Jan van Eyck zelf, van een ateliermedewerker of gaat het om een laat vijftiende-eeuwse navolging van de beroemde stamvader van de Nederlandse schilderkunst?
Deze publicatie is alleen beschikbaar in in het Engels.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.

J.C. Ebbinge Wubben. Museumdirecteur met een missie, 1945-1978 door Patricia van Ulzen

J.C. Ebbinge Wubben werd in mei 1945, kort na de bevrijding van Nederland, waarnemend directeur van Museum Boymans, zoals het toen nog heette. Het was de bedoeling dat hij die functie tijdelijk zou bekleden, maar het liep anders. Pas op 31 maart 1978 legde hij de directeurstaak neer. Ebbinge Wubben had vanaf het begin torenhoge ambities. Zijn streven was om Rotterdam nationaal en internationaal cultureel op de kaart te zetten, met snel wisselende toptentoonstellingen en een vaste collectie oude en moderne kunst van een hoog niveau. Daarnaast wilde hij het museum laagdrempeliger maken voor het publiek, en meer tentoonstellingsruimte creëren door het bouwen van een nieuwe vleugel. In deze Boijmans Studie wordt het ambitieuze beleid van Ebbinge Wubben onder de loep gelegd. Is de missie van de museumdirecteur geslaagd?

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop. 

'Please write!' Paul Thek en Franz Deckwitz: een kunstenaarsvriendschap door Roosmarijn Hompe en Adelheid Smit

In 1967 vertrekt de Amerikaanse kunstenaar Paul Thek op 33-jarige leeftijd naar Europa om hier voor langere tijd te blijven. Dit betekent een omslag in zijn nog jonge carrière. De tentoonstellingen die Thek tussen 1968 en 1973 in verschillende Europese musea maakt zijn zaalvullende fantasievolle landschappen die bol staan van symbolische betekenissen. Het proces van de totstandkoming, waarbij hij dikwijls de hulp van anderen inroept, speelt hierbij een cruciale rol. De Amsterdamse kunstenaar Franz Deckwitz was zo’n medewerker, maar bovenal een trouwe vriend.
Hun vriendschap is gedocumenteerd in het archief van Paul Thek dat de erven van Franz Deckwitz in 2011 in eeuwigdurend bruikleen gaven aan Museum Boijmans Van Beuningen. Dit archief, bestaande uit brieven, foto’s en andere documenten, vormt de basis voor deze Boijmans Studie, waarin de vriendschap tussen beide kunstenaars en daarmee de verbinding van Thek met Nederland en Rotterdam centraal staat.

Deze Boijmans Studie is te koop in de Webshop.

The essential potness - Lucie Rie en Hans Coper door Mienke Simon Thomas (ed.) e.a.

De vazen en potten van Lucie Rie en Hans Coper staan centraal in de rijke collectie studiokeramiek van Museum Boijmans Van Beuningen. De kwaliteit van het werk van deze twee ‘Engelse’ keramisten vormde tussen 1960 en 2000 een ijkpunt voor de verwerving van de objecten van studiopottenbakkers uit Nederland, Groot-Brittannië, Duitsland en Scandinavië. Tegelijkertijd hadden Lucie Rie en Hans Coper op hun beurt veel te danken aan de aandacht die in het Rotterdamse museum aan hen werd besteed. Het enthousiasme van de voormalige conservatoren Bernardine de Neeve en vooral Dorris Kuyken-Schneider was cruciaal voor het verloop van de roemvolle carrières van de twee bevriende keramisten.
In deze Boijmans Studie worden alle stukken van Coper en Rie die zich in de collectie van het museum bevinden besproken en afgebeeld. In een inleidend essay wordt de geschiedenis van deze deelcollectie behandeld en komt de grote invloed van Rie en Coper op het verzamelbeleid van het museum naar voren.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.

Il Divino en de dame Renilde Hammacher en het surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen door Marijke Peyser

Renilde Hammacher, die in 2013 haar honderdste verjaardag viert, was de eerste vrouwelijke hoofdconservator moderne en hedendaagse kunst van Museum Boijmans Van Beuningen. Gesteund door directeur Coert Ebbinge Wubben wist zij in zestien jaar tijd, tussen 1962 en 1978, de afdeling moderne kunst een geheel eigen gezicht te geven. Op het gebied van eigentijdse kunst deed ze belangrijke aankopen en maakte ze talrijke tentoonstellingen. Maar bovenal is het aan Renilde Hammacher te danken dat Museum Boijmans Van Beuningen beschikt over de belangrijkste surrealistische collectie in Nederland. Dankzij haar visie en vasthoudendheid wist ze de hand te leggen op sleutelwerken van onder anderen René Magritte en Salvador Dalí, en verraste ze Nederland met solotentoonstellingen van hun werk. In deze Boijmans Studie is Renilde Hammacher aan het woord over haar verzamel- en tentoonstellingsbeleid ten opzichte van het surrealisme en verhaalt ze over haar bijzondere ontmoetingen met verscheidene surrealistische kunstenaars, waaronder die met Dalí.
Deze publicatie is alleen in het Nederlands verschenen.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.

Meneer Delta. 50 jaar galeriehouder in Rotterdam door Noor Mertens

In 1962 opent Hans Sonnenberg in het souterrain van de Rotterdamsche Kunstkring galerie Delta. Hij is in het dagelijks leven werkzaam als cargadoor in Rotterdam en daarnaast fervent liefhebber en verzamelaar van eigentijdse kunst. In galerie Delta, een van de eerste galeries voor actuele kunst in Nederland, toont hij steeds opnieuw belangrijke nationale en internationale tendensen. Vijftig jaar later bestaat Delta nog steeds, geleid door dezelfde man.
In 2000 mag Museum Boijmans Van Beuningen uit Sonnenbergs privéverzameling een keuze maken voor de museumcollectie. Het museum kiest werken van onder anderen Jean-Michel Basquiat, David Hockney en Piero Manzoni. Deze Boijmans Studie gaat in op deze werken en op de rol en betekenis van een unieke Rotterdamse galerie en galeriehouder, ook wel ‘meneer Delta’ genoemd.
De publicatie is alleen beschikbaar in het Nederlands.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop. 

De Vermeers van Van Meegeren Kennerschap en de techniek van het vervalsen door Friso Lammertse e.a.

In 1937 ontdekte men in Frankrijk De Emmaüsgangers. Alle kenners waren het erover eens dat het schilderij een meesterwerk was van de zeventiende-eeuwse kunstenaar Johannes Vermeer. Het belang van het doek werd gelijkgesteld met de Nachtwacht van Rembrandt. Door snel te handelen kaapte Museum Boymans het voor een recordbedrag weg voor de neus van andere belangstellenden. Acht jaar later reageerde men verbijsterd toen Han van Meegeren bekende dat hij de schilder van het doek was. Hij bleek bovendien de maker van nog een aantal andere ‘Vermeers' en ‘Pieter de Hoochs', die in de tussentijd waren gekocht door enkele Rotterdamse verzamelaars, het Rijksmuseum en Hermann Göring. Deze Boijmans Studie reconstrueert de beruchte vervalsingsgeschiedenis en probeert te ontsluieren hoe het mogelijk was dat de gehele kunsthistorische wereld zó kon worden misleid.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.

Koop nu toch ook een werk van Beckmann! Het Familieportret Lütjens in Museum Boijmans Van Beuningen door Jonieke van Es e.a.

In deze uitgave wordt vanuit verschillende perspectieven ingezoomd op één schilderij: het in 1944 ontstane Familieportret Lütjens van Max Beckmann, dat in 2009 in de verzameling van Museum Boijmans Van Beuningen werd opgenomen. Naast persoonlijke herinneringen en documenten bevat de bundel de resultaten van (kunst)historisch en materieeltechnisch onderzoek. De diverse artikelen belichten de plaats van het werk in het oeuvre van Beckmann, de historische context waarin het werd geschilderd en de fysieke aspecten van het schilderij. Het werk vormt de getuigenis van een bijzondere vriendschap tussen een schilder en een kunsthandelaar, twee Duitsers in Nederland in oorlogstijd.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop. 

Meesterwerk of kopie? Twee versies van Anthonie van Dijcks Heilige Hieronymus met een engel door Friso Lammertse e.a.

In deze Boijmans Studie worden twee versies van de Heilige Hiëronymus met een engel nader geanalyseerd. De doeken van Museum Boijmans Van Beuningen en het Nationalmuseum in Stockholm werden intensief naast elkaar bestudeerd en met de meest moderne technische hulpmiddelen onderzocht. Zijn het beide meesterwerken van de grote Vlaamse schilder of is een ervan een kopie?

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop. 

Verwerving en restitutie: de zaak Toorop door Anita Hopman

In 1937 vluchtte de Duits-joodse zakenman Ernst Flersheim naar Nederland. In zijn bezit bevonden zich twee werken van Jan Toorop, het schilderij De Theemsen de tekening Godsvertrouwen. De werken kwamen in de kunsthandel terecht en bevinden zich respectievelijk sinds 1937 en 1943 in Museum Boijmans Van Beuningen. Deze Boijmans Studie beschrijft het onderzoek van Anita Hopmans naar de verwerving van deze werken en de restitutie aan de erven Flersheim.

Deze Boijmans Studie is te koop in de webshop.