:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } .enviso-dialog-content { overflow: auto; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
Rayografie

Vraag maar raak

  • yoland vroeg

    Wat is het formaat van de grootste rayografie?

  • Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

    Dag Yoland, het gros van zijn fotogrammen maakte Man Ray op papier van 8 x 10 inch (20,3 x 25,4 cm) en hij heeft maar een beperkt aantal grotere rayografieën gemaakt. Met een hoogte van 98.5 cm en een breedte van 88.2 cm is deze rayografie een van de grootste exemplaren (en het zou maar zo eens de grootste kunnen zijn, dat weet ik niet zeker). Man Ray heeft in 1938 echter ook een buitengewoon grote versie gemaakt van een eerdere rayografie, 'Project pour une Tapisserie' (1925-1926). Hij vergrootte de foto van de rayografie tot 181.6 x 143.5 cm (beeld) / 204 x 171 cm (hele vel). Groeten, Rianne

    very best, Francesco
    Hartelijke groeten, Rianne

Laden...

Bedankt, je vraag is verzonden.

Helaas, er is iets mis gegaan met het verzenden van je vraag. Probeer het aub nog eens.

High-res beeldmateriaal aanvragen

Meer informatie

De Amerikaanse kunstenaar Man Ray (geboren als Emmanuel Radnitzky) vertrok in 1921 naar Parijs, waar hij zich aansloot bij de surrealisten. Hij experimenteerde veel met de techniek en het procédé van de zwart-wit fotografie. Zo ontwikkelde hij een techniek waarbij hij afdrukken van voorwerpen kon maken door ze op lichtgevoelig fotopapier te leggen en het geheel dan kort te belichten. Zo ontstonden unieke foto’s met mysterieuze schaduwachtige weergaves van allerlei objecten. Deze techniek vernoemde Man Ray naar zichzelf: de rayografie. De foto in de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen is qua formaat een van de grootste rayografieën ter wereld.

Lees verder Lees minder

Collectieboek

Collectieboek Bestellen

Specificaties

Titel Rayografie
Materiaal en techniek Fotogram (rayografie) , ontwikkelgelatinezilverdruk op barietpapier
Objectsoort
Foto > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Locatie Dit object is in het depot
Afmetingen Hoogte 98,5 cm
Breedte 88,2 cm
Dikte 8 cm
Makers Kunstenaar: Man Ray
Inventarisnummer 2798 a (MK)
Credits Aankoop 1972
Collectie Moderne Kunst
Verwervingsdatum 1972
Vervaardigingsdatum in 1925
Signatuur linksonder: Man Ray 1925
Gerechthebbenden © Man Ray Trust / ADAGP, c/o Pictoright Amsterdam 2018
Herkomst Collectie kunstenaar
Tentoonstellingen Man Ray, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 24.09.1971 – 07.11.1971, Parijs (Musée national d’art moderne) 07.01.1972 – 28.02.1972, Humlebaek (Louisiana Museum of Modern Art) 18.03.1972 – 07.05.1972 Phantombilder – The Spirit of Photography, Photographie und Erscheinung, Mönchengladbach (Städtisches Museum Abteiberg) 12.10.1997 – 01.08.1997, Im Reich der Phantome – Fotografie des Unsichtbaren, Kerms an der Donau (Kunsthalle Krems) 20.02.1998 – 01.06.1998, Winterthur (Fotomuseum Winterthur) 19.06.1998 – 16.08.1998 Surrealisme uit de ‘Collectie Nederland’, Rotterdam (Kunsthal Rotterdam) 15.06.1996 – 15.09.1996 Surreël: foto’s uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 12.02.2011 – 15.05.2011 Brancusi, Rosso, Man Ray. Framing Sculpture, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 08.02.2014 – 11.05.2014 Collectie – surrealisme, Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen) 11.02.2017 – 28.05.2017
Interne tentoonstellingen Surreëel: foto's uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen (2011)
Brancusi, Rosso, Man Ray - Framing Sculpture (2014)
Collectie - surrealisme (2017)
Externe tentoonstellingen Man Ray (2018)
Dal nulla al sogno (2018)
Histoire de ne pas rire. Le surréalisme en Belgique (2024)
Onderzoek Toon onderzoek Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Literatuur R. Hammacher-Van den Brande, A. Jouffroy, A. Schwarz, Man Ray, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), Parijs (Centre Georges Pompidou), Humlebaek (Louisiana Museum of Modern Art), Rotterdam 1971, cat.nr. 232 J.H. Martin, Ph. Sers, J. Man Ray et al., Man Ray, Photographe, tent.cat. Parijs (Centre Georges Pompidou), 1981-1982, cat.nr. 157 Man Ray, J. Man Ray, M.A. Foresta, Self Portrait, Londen 1988, pp. 106-109 P. de Jonge, G. Forde, Album: de fotoverzameling van Museum Boymans-van Beuningen Rotterdam, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 1995, cat.nr. 217 J. van Es (red.), Collectieboek Museum Boijmans Van Beuningen, cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2012, p. 152 P. van der Coelen, F. Stocchi, Brancusi, Rosso, Man Ray: Framing Sculpture, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2014, pp. 214-215, cat.nr. 44 Een droomcollectie, tent.cat. Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), 2017, cat.nr. 76
Materiaal
Object
Techniek
Ontwikkelgelatinezilverdruk > Bromidedruk > Fotografische techniek > Machinaal (vlakdruk) > Vlakdruktechniek > Druktechniek > Techniek > Materiaal en techniek
Fotogram > Fotografische techniek > Machinaal (vlakdruk) > Vlakdruktechniek > Druktechniek > Techniek > Materiaal en techniek
Geografische herkomst Verenigde Staten van Amerika > Noord-Amerika > Amerika

Entry bestandscatalogus Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen

Auteur: Marijke Peyser

In 1922 schrijft Marcel Duchamp, die op dat moment in New York verblijft, een enthousiaste brief naar zijn vriend Man Ray in Parijs: ‘Ik ben blij te horen dat je je goed vermaakt, maar vooral dat je het schilderen vaarwel hebt gezegd’.[1] In de winter van 1921-1922 was de dichter Tristan Tzara de eerste geweest die met eigen ogen Man Rays sensationele ontdekking had aanschouwd.[2] Hij was het ook die erop aangedrongen had Duchamp ervan in kennis te stellen.

Bij het ontwikkelen van foto’s voor de Parijse couturier Paul Poiret, belandt een blad onbelicht fotopapier per ongeluk in een ontwikkelbad. Man Ray plaatst een kleine glazen trechter en een thermometer op het natte fotopapier en doet dan het licht aan in de kleine badkamer die hij als donkere kamer gebruikt.[3] Langzaam vormt zich een beeld, niet met scherpe contouren zoals dat bij reguliere fotografie het geval is, maar met witte, in wisselende mate transparant aandoende silhouetten tegen een donkere achtergrond. Het blad in de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen met drie handen en enkele onbestemde voorwerpen, is een van de grootste exemplaren.

Tot nog toe had Man Ray met behulp van zijn camera sculpturale aspecten van het alledaagse onderzocht (zie La mer de merde en La plus belle statue d'Amérique). Nu laat hij het werk over aan de objecten die hij voor handen heeft en aan het toeval. Tzara raakte volgens Man Ray over zijn toeren en bestempelde deze cameraloze foto’s als ‘puur dada’.[4] Ook de dichter Robert Desnos is enthousiast over de talloze mogelijkheden van Man Rays ontdekking. In een artikel, gepubliceerd in de Parijse krant Le Journal beschrijft Desnos Man Ray als een profeet, een gids tot de tot nu toe beperkt toegankelijke en verborgen werelden van de perceptie.[5] De surrealistische groep is één en al lof over de foto’s die tot stand komen dankzij ‘rayografie’, de term die Man Ray voor het eerst in 1925 voor dit proces gebruikt. Zij zien de rayografie als een equivalent van het ‘automatisch schrift’ dat zij beoefenen en dat tot stand komt vanuit het onderbewuste, zonder invloed van het verstand. De beelden die zonder fototoestel ontstaan zijn net als deze methoden vrij van bewuste controle en verworven vaardigheden. Omdat er geen negatief aan te pas komt, is elke rayografie uniek.[6]

Man Ray is niet de uitvinder van het fotograferen zonder camera. De schilder Christian Schad experimenteert al in 1918 met fotogrammen, de gebruikelijke naam voor cameraloze foto’s. Deze techniek, het fotograferen zonder fototoestel, wordt echter een succes dankzij de grote vindingrijkheid van Man Ray.

 

Noten

[1] Brief van Marcel Duchamp aan Man Ray, geciteerd in: Baldwin 1988, p. 99.

[2] Baldwin 1988, p. 96.

[3] Ibid.

[4] Man Ray/J. Man Ray/Foresta 1988, p. 106.

[5] Baldwin 1988, p. 98,

[6] Rotterdam 2014, p. 214.

Toon onderzoek Een droomcollectie - Surrealisme in Museum Boijmans Van Beuningen
Toon catalogustekst Verberg catalogustekst

Alles over de maker

Man Ray

Philadelphia 1890 - Parijs 1976

De Amerikaanse kunstenaar Emmanuel Radnitzky, die zichzelf Man Ray zou gaan noemen, startte zijn carrière als graveur en reclameontwerper. In New York maakte...

Bekijk het volledige profiel