Auteur: Judith NiessenJudith Niessen
De schilder en tekenaar Lucas van Valckenborch behoorde tot een Vlaamse schildersfamilie die diverse kunstenaars voortbracht, waaronder Lucas’ broer Marten van Valckenborch en (1534-1612) diens zoon Frederick van Valckenborch (1566-1623).1 Karel van Mander nam van beide broers een korte biografie op in zijn Schilder-boeck (1604).2 Over Lucas’ leertijd is niets bekend. In 1560 werd hij als meester ingeschreven in het Sint-Lucasgilde in Mechelen, waar hij trouwde en in 1566 een zoon kreeg, de schilder Marten van Valckenborch II (1566-1597). In hetzelfde jaar vluchtte de kunstenaar vanwege de politieke en religieuze onrust via Luik naar Aken, waar zijn broer zich al gevestigd had. In 1574-1575 ging Lucas van Valckenborch naar Antwerpen. In 1579 werd hij hofschilder van de Habsburgse aartshertog Matthias van Oostenrijk in Brussel, landvoogd van de Nederlanden. Toen Matthias in 1581 naar de residentiestad Linz terugkeerde, ging Lucas met hem mee. In 1592-1593 vestigde de kunstenaar zich in Frankfurt, waar zijn broer Marten toen al verbleef en zij tot hun dood zouden wonen en werken – zij runden een productief atelier.
Van Lucas van Valckenborch zijn zo’n honderd schilderijen en tien tekeningen bekend. Hij was in de eerste plaats landschapschilder, al maakte hij ook portretten. Hij schilderde panoramische vergezichten met rotsformaties, maar ook boslandschappen. In zijn landschappen nam hij wel religieuze taferelen of boerenscènes in de traditie van Pieter Bruegel de Oude op. Ook combineerde hij topografisch correcte stadsgezichten – van bijvoorbeeld Luik, Antwerpen en Linz – met fantasie. In de jaren 1580 schilderde hij een serie landschappen met de werken van de maand, mogelijk in opdracht van Matthias van Oostenrijk, en vanaf 1592 schilderde hij allegorieën op de seizoenen.
1 Deze biografie is gebaseerd op Turner 1996, dl. 31, pp. 802-805 (A. Wied)
2 Van Mander 1604 (editie Miedema), fol. 259v-260r.
