:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
De contouren van de tekening op de voorzijde herhaald

De contouren van de tekening op de voorzijde herhaald

Anoniem (in circa 1490)

Vraag maar raak

Laden...

Bedankt, je vraag is verzonden.

Helaas, er is iets mis gegaan met het verzenden van je vraag. Probeer het aub nog eens.

High-res beeldmateriaal aanvragen

Meer informatie

Specificaties

Titel De contouren van de tekening op de voorzijde herhaald
Materiaal en techniek Zwart krijt
Objectsoort
Tekening (verso) > Tekening > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Locatie Dit object is in het depot
Afmetingen Hoogte 241 mm
Breedte 136 mm
Makers Tekenaar: Anoniem
Navolger van: Dieric Bouts
Inventarisnummer N 68 verso (PK)
Credits Bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (voormalige collectie Koenigs), 1940
Collectie Tekeningen & Prenten
Verwervingsdatum 1940
Vervaardigingsdatum in circa 1490
Signatuur geen
Conditie recto: rechts en onderaan mogelijk ingekort, licht verbruind en vergeeld; verso: papier- en lijmresten, doublure
Inscripties geen
Verzamelaar Franz Koenigs
Merkteken F.W. Koenigs (L.1023a, op de verwijderde doublure)
Tentoonstellingen Rotterdam 1934, nr. 25; Brussel/Delft 1957, nr. 40; Leuven 1998, nr. 112; Antwerpen 2002, nr. 29
Onderzoek Toon onderzoek Nederlandse tekeningen uit de vijftiende en zestiende eeuw
Literatuur Schöne 1938, p. 135, nr. 21; Koreny in Antwerpen 2002, pp. 127-128, nr. 29; Ainsworth 2003a, p. 313; Kren in Dresden 2005, p. 74, onder nr. 17
Materiaal
Object

Zie je iets wat niet klopt of heb je aanvullende informatie over dit werk? Stuur ons een berichtje

Entry bestandscatalogus Vroeg Nederlandse tekeningen uit de 15e en 16e eeuw

Auteur: Judith Niessen

Behoedzaam ondersteunt Maria met beide handen haar naakte kind, terwijl ze met een tedere blik op hem neerkijkt. Het Christuskind heeft zijn voeten gekruist en reikt met zijn rechterhand naar zijn tenen. De tekening is een afgeleide van een Madonna en kind type dat werd geïntroduceerd door Dieric Bouts en dat aan het einde van de vijftiende en begin van de zestiende eeuw grote navolging kende. Het prototype van Bouts zelf is niet meer bekend. Een versie in Berlijn die rond 1475 in de werkplaats van Bouts moet zijn ontstaan (afb 1) en een Madonna en kind in Antwerpen, rond 1490 geschilderd in Bouts’ stijl, zijn nog het meest verwant aan deze tekening.1

De Berlijnse Madonna staat vanwege zijn herkomst uit de werkplaats van Bouts vermoedelijk nog het dichtst bij de oorspronkelijke voorstelling. In vergelijking daarmee, neemt deze tekening alleen in grote lijnen nog het idee van Bouts over. Zo is Maria zelf in spiegelbeeld weergegeven. De houding van haar vingers is dezelfde, terwijl de positie van haar handen gewijzigd is. Ook de houding van het kind is veranderd. Bovendien is het motief van het kind dat zijn eigen tenen vastgrijpt hier verworden tot een abstract gebaar. Zijn rechterhand strekt zich weliswaar uit naar iets, maar dat kan zowel zijn voet zijn, als de zoom van Maria’s mantel.

Vermoedelijk baseerde de tekening zich op voorbeelden die enige tijd na het prototype zijn ontstaan. De verwantschap met het schilderij in Antwerpen lijkt hierop te wijzen. Bij beiden is de diadeem met parels, nog aanwezig in het Berlijnse schilderij, weggelaten. De gezichten zijn ovaler van vorm, de glimlach is verdwenen en de ogen richten zich nadrukkelijker naar het kind. Ook de wijze waarop het kind binnen de contouren van zijn moeder is weergegeven komt in het Antwerpse schilderij en de tekening overeen. Enkele stijlkenmerken, zoals de heldere lijnvoering van de figuren duiden op een ontstaan rond 1490.

De tekening is zelf waarschijnlijk overgenomen van een voorbeeld, zoals de sporen van krijt en de rechtlijnige contouren in inkt doen vermoeden. Daarna werkte de kunstenaar de tekening verder uit aan de hand van voornamelijk kruisarceringen. De uitgesproken wijze waarop de tekenaar met verschillende tinten inkt lichtval suggereerde en accenten zette, is uniek in die periode.2 De tekening diende zelf ook weer als model voor andere voorstellingen. Op de keerzijde zijn de contouren van de Madonna en het kind getraceerd in zwart krijt. Deze kant werd bijvoorbeeld doorgegriffeld, zodat de voorstelling in de goede richting kon worden overgebracht op een nieuw blad of paneel om vervolgens verder te worden uitgewerkt.3 Het gebruik van kopieën als uitgangspunt voor nieuwe voorstellingen was niet uitzonderlijk. Een andere tekening met een Madonna en kind naar Dieric Bouts, rond dezelfde tijd gedateerd, is bijvoorbeeld ook op de verso nagetrokken in zwart krijt.4 Van deze voorstelling zijn bovendien meerdere geschilderde versies bekend.

Noten

1 Berlijn, Staatliche Museen, Gemäldegalerie, inv. nr. 545C; Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, inv. nr. 28; Koreny in Antwerp 2002, p. 127, ills. 29a-29b.

2 Koreny in Antwerpen 2002, pp. 128. Minder uitgesproken voorbeelden zijn Kledingstudie van een engel, inv. nr. N 109 en Abraham zegent het huwelijk van Isaac en Rebecca door een navolger van Hugo van der Goes, inv. nr. N 192.

3 Wintermann in Ketelsen/Hahn 2011, pp. 295-298.

4 Dresden, Kupferstich-Kabinett, inv. nr. C 787; Dresden 2005, nr. 17, ill.

Toon onderzoek Nederlandse tekeningen uit de vijftiende en zestiende eeuw
Toon catalogustekst Verberg catalogustekst

Alles over de maker