De menselijke energiecentrale

Boijmans ziet een kans om de innovatie en het netwerk dat de tentoonstelling ‘Change the System’ (2017) opleverde – toen vijftig kunstenaars en ontwerpers in Boijmans lieten zien wat de veranderkracht van design en kunst is – in te zetten voor de stad en in het bijzonder voor de wijk BoTu, gericht op armoedebestrijding, de energietransitie en het meebouwen aan een inclusieve en weerbare stad. Boijmans kan een bijdrage leveren in het versterken van de veranderkracht van Rotterdam (175 nationaliteiten) door culturele verbindingen te leggen, waardoor er een gezamenlijke cultuur en vooruitgang ontstaat.

HUIS VAN DE TOEKOMST: energietransitie versus energiearmoede

Nederland gaat voor 2050 stap voor stap van het gas af. Maar wat betekent deze energietransitie voor mensen die het niet zo breed hebben? De duurzame oplossingen zijn kostbaar terwijl het energieverbruik in arme huishoudens relatief laag is en de financiële terugverdientijd van de investeringen niet is gegarandeerd. Energiearmoede is dan een reëel probleem in Rotterdam, waar nog altijd één op vier kinderen opgroeit in armoede.

De Human Power Plant is een toekomstscenario met één basisregel: je bent je eigen energiebron. Mensen (re)produceren zichzelf, zijn altijd beschikbaar en makkelijk te verplaatsen. Wanneer je zelf je eigen energie moet opwekken, ga je kritisch nadenken over wat je nodig hebt. Door slim samen te werken kun je energie besparen. Er ontstaan nieuwe contacten en kansen.

Vanaf het najaar van 2020 wordt in het HUIS VAN DE TOEKOMST gewerkt met kinderen, ouderen en lokale ondernemers. Er worden prototypes gemaakt die toegepast worden in het HUIS VAN DE TOEKOMST. De vorderingen van het scenario BoTu worden elke maand gepubliceerd op www.humanpowerplant.be.

Het energieverbruik in BoTu ligt er een stuk lager dan in de rest van Nederland: het gemiddelde gas- en elektriciteitsverbruik is respectievelijk 2.080 kilowattuur en 975 m3. Voor heel Nederland is dat respectievelijk 3.000 kilowattuur en 1.500 m3. Het Human Power Plant team verlegt de focus in het actuele vraagstuk: zoek niet alleen naar technologische oplossingen maar zoek het in de mens zelf. Geef mensen eigenaarschap van hun eigen energieverbruik. In plaats van hoop te stellen in de nieuwste (en duurste) technologie, plaatst het Human Power Plant team de energietransitie in een menselijke, historische en geografische context.

Buurtparticipatie

In BoTu wonen veel verschillende sociale groepen met heel diverse achtergrond en kennis over alles waarvoor we energie nodig hebben. Het Human Power Plant team zet deze rijkdom in als inspiratiebron voor een samenleving zonder fossiele brandstoffen. Er wonen veel ouderen in BoTu. Zij hebben eigenlijk al twee energietransities meegemaakt: de hongerwinter in de Tweede Wereldoorlog en de omschakeling van kolen naar gas. Daarnaast is de wijk altijd een migrantenwijk geweest. Dit brengt denkkracht afkomstig uit heel de wereld bij elkaar: hoe kookte je familie in de bergen van Eritrea, Marokko, of Kaapverdië of ander delen van de wereld. In samenwerking met Beekhuizenbindt verzamelen het Human Power Plant team deze informatie. BoTu is bovendien kinderrijk en de kinderen zullen de nieuwe volwassenen zijn in 2030. Het Zelfregiehuis Delfshaven organiseert workshops met buurtkinderen om vanuit hun eigen fantasie een fossielvrij BoTu te verbeelden. Het documenteren van al deze verhalen, ideeën, discussies en van de verbouwing van de woning tot HUIS VAN DE TOEKOMST wordt vastgelegd door fotograaf Florian Braakman uit BoTu.

Changemakers Rotterdam

De gemeente Rotterdam, Eneco en Havensteder hebben BoTu aangewezen tot pilotwijk om de buurt in 10 jaar tijd veerkrachtig te maken in sociale samenhang, veiligheid en klimaatweerbaarheid. Voor dit programma werken deze drie partijen intensief samen aan verbeteringen met de bewoners en allerlei partners in de wijk. BoTu is ook een pilotproject in de energietransitie en het consortium Changemakers Rotterdam wil met het kunstproject Human Power Plant toekomstscenario BoTu de bewoners aanzetten zichzelf weerbaar te maken. Duurzaamheidsvraagstukken vragen niet alleen een technische oplossing, maar vooral ook een cultuurverandering.

Het HPP team bestaat uit: Willem Beekhuizen, Melle Smets, Klaas Burger, Golnar & Arvand Pourabbasi, Kris de Decker, Clemens Hosman, Thamar Kemperman, Wilma van der Wilt en Florian Braakman.

Partners in het project zijn Gemeente Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen, WeWatt, Havensteder, Eneco, Voor Goed | Rotterdam Impact Agency, Academie voor Beeldvorming, Delfshaven Coöperatie, Enpuls, Zelfregiehuis Delfhaven en Hosman Agency. Human Power Plant toekomstscenario BoTu wordt mede mogelijk gemaakt door Project Idols.