Gerechtelijke scène

Auteur: Albert Elen

Deze tekening werd door Tietze/Tietze‑Conrat (1944) niet opgenomen als onderdeel van een groep Vicentijnse, met Alessandro Maganza geassocieerde tekeningen, nu in Rotterdam, die nog aan El Greco (1541‑1614) waren toegeschreven toen ze zich in de Collectie Koenigs bevonden en daar waren opgenomen bij de Spaanse tekeningen (S 18‑30). Deze stilistisch coherente groep was afkomstig uit een album dat in het bezit was van de relatief onbekende Schotse verzamelaar Sir Archibald Alison (1792‑1867).^[1] Volgens Byam Shaw (1976, 1983), die de hele groep als werk van Alessandro Maganza beschouwde, was het album in de jaren 1920 door de Florentijnse kunsthandelaar Luigi Grassi (1858‑1937) uit elkaar genomen. Ook al is deze tekening de enige waarop een feitelijke verwijzing naar de collectie van Alison staat geschreven, nam Meijer (2017) haar niet op in zijn bespreking van Maganza's getekende oeuvre, blijkbaar omdat hij de toeschrijving in dit geval afwees.

Onze tekening werd met een summiere vermelding en afbeelding opgenomen in Loisels catalogus van de Carracci-tekeningen in het Louvre (2004), als een eerste schets van Agostino Carracci (1557‑1602) voor zijn bovendeurstuk Christus en de overspelige vrouw (ca. 1593‑1595), voorheen in het Palazzo Sampieri in Bologna en nu in Milaan.^[2] Er bestaan nog vier andere voorbereidende tekeningen voor dit schilderij, nu in Londen, Stockholm (twee) en Madrid, die verschillende stadia in de ontwikkeling van de compositie tonen.^[3] Hoewel onze tekening een oppervlakkige gelijkenis vertoont met de Londense tekening als het gaat om de architecturale setting en de houding van de centrale figuur die op een podium zit terwijl er iemand wordt voorgeleid, lijkt zij stilistisch op geen enkele tekening die met zekerheid aan Agostino is toegeschreven. Daarom menen wij dat de tekenaar zelfstandig een vergelijkbare compositorische oplossing vond, maar een andere gerechtelijke scène afbeeldde, niet per se een Christus en de overspelige vrouw. Hoewel de tekening niet in alle opzichten typerend is voor Maganza, vooral niet het linkerdeel dat met sterke parallelle arceringen lijkt te zijn bijgewerkt, zijn we toch geneigd om haar als een werk van diens hand te beschouwen, gelet op de schetsmatige figuur rechts, wiens gebogen knie en schematisch weergegeven voet sterk doen denken aan die in andere tekeningen die in deze catalogus worden besproken (vooral S 24, S 25).