:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
Compositiestudie voor 'De doop van Josias door de heilige Jacobus de Meerdere'

Compositiestudie voor 'De doop van Josias door de heilige Jacobus de Meerdere'

Alessandro Maganza (in circa 1600-1610)

Vraag maar raak

Laden...

Bedankt, je vraag is verzonden.

Helaas, er is iets mis gegaan met het verzenden van je vraag. Probeer het aub nog eens.

High-res beeldmateriaal aanvragen

Meer informatie

Specificaties

Titel Compositiestudie voor 'De doop van Josias door de heilige Jacobus de Meerdere'
Materiaal en techniek Zwart krijt, pen in bruine inkt
Objectsoort
Tekening > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Locatie Dit object is in het depot
Afmetingen Hoogte 291 mm
Breedte 211 mm
Makers Tekenaar: Alessandro Maganza
Vroegere toeschrijving: El Greco
Inventarisnummer S 25 (PK)
Credits Bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (voormalige collectie Koenigs), 1940
Collectie Tekeningen & Prenten
Verwervingsdatum 1940
Vervaardigingsdatum in circa 1600-1610
Watermerk Contramerk Letters FG met daarboven een drieblad (35 x 30 mm, r.b., op P7 van 8P, vH), waarschijnlijk behorend tot een watermerk van het type Kruisboog. Een bijna identiek contramerk komt voor in een andere tekening van Maganza in MBVB, inv. S 22. [zie afb.]
Inscripties 's. Giac[om]o. Maggior e Giosia C4 98' (onder, pen in bruine inkt)
Verzamelaar Franz Koenigs
Merkteken F.W. Koenigs (L.1023a op ontbrekende verwijderde montuur?)
Herkomst Sir Archibald Alison (1792-1867), Glasgow (in een album); kunsthandelaar Luigi Grassi (1858-1937, L.1171b), Florence (uit het album, waarschijnlijk door hem gedemonteerd);Franz W. Koenigs (1881-1941, L.1023a), Haarlem, verworven in 1930 (toegeschreven aan El Greco); D.G. van Beuningen (1877-1955), Rotterdam, verworven met de Collectie Koenigs in 1940 en geschonken aan de Stichting Museum Boijmans Van Beuningen
Tentoonstellingen Parijs 1935, nr. 715
Interne tentoonstellingen Van Eyck tot Bruegel (1994)
Onderzoek Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600
Literatuur Paris 1935, nr. 715 (J. Tintoretto school); Tietze/Tietze-Conrat 1944, pp. 27, 292 onder nr. A 1754 en A 1757 (midden 17de eeuw); Wethey 1962, p. 153 (Venetiaan maniërist); Byam Shaw 1967, p. 48, fig. 9 (toeschr. Maganza); Byam Shaw 1976, onder nr. 840; Byam Shaw 1983, onder nr. 252; Meijer 1984a, p. 476, fig. 13; Forlani Tempesti 1991, pp. 329-330; Parijs 1996, onder nr. 61; Rearick 2001, p. 235 (verkeerde ref. inv. S 28); Matarrese 2002, pp. 56-57, 73; Boschini/De Boer 2008, pp. 387-388, fig. 357; Meijer 2017, pp. 257-258, fig. 5
Materiaal
Object
Geografische herkomst Italië > Zuid-Europa > Europa
Plaats van vervaardiging Vicenza > Veneto regio > Italië > Zuid-Europa > Europa

Entry bestandscatalogus Italiaanse tekeningen 1400-1600

Auteur: Albert Elen

Deze compositiestudie maakt deel uit een groep van dertien bladen van Maganza die in 1935 met de Collectie Koenigs in het museum kwam (S 18‑30).[1] Zij waren afkomstig uit een album dat eerder in het bezit was geweest van verzamelaar Sir Archibald Alison (1792‑1867) in Glasgow.

Volgens Byam Shaw (1967), die als eerste in detail over deze tekening publiceerde, betreft het mogelijk een ontwerp voor een van de scènes uit het leven van de heilige Jakobus de Meerdere, geschilderd rond 1603‑1610 door Alessandro Maganza en zijn zoon Giovanni Battista (1513‑1586) voor de Santi Filippo e Giacomo in Vicenza. Marco Boschini (1605/1613-1678/1704) heeft het in zijn gids van bezienswaardigheden in Vicenza (1676) zelfs over meerdere schilderijen met dit thema van de hand van Maganza, waaronder twee grote plafondschilderingen van de ‘Martirio di san Giacomo’ in de kerk van San Giacomo dei padri Somaschi (de Santi Filippo e Giacomo)[2] en een ‘s. Giacomo maggiore, & un Compagno, che vien battezato dallo stesso santo, poi martirizato’ in het Oratorio Segreto di San Girolamo, die verloren is gegaan.[3] De beschrijving van dit laatste schilderij komt precies overeen met het tafereel in onze tekening.

De apostel Jakobus was een van Christus’ discipelen en de eerste martelaar. Hij werd door koning Herodus Agrippa ter dood gebracht, samen met de klerk Josias die zich onderweg naar het paleis had laten dopen.[4] Toen deze daarop had geweigerd om zijn nieuwe geloof voor de koning af te zweren was ook hij ter dood veroordeeld. De tekening laat het ultieme moment vlak vóór hun onthoofding zien, als Josias door Jakobus met water uit een beker wordt gedoopt. Achter de knielende apostel staat de beul met zijn lange zwaard al klaar, terwijl de koning en een mensenmassa in een paleisachtig decor toekijken. De identificatie van deze slechts zelden afgebeelde scène wordt bevestigd door de annotatie onderaan het tafereel, in dezelfde tint bruine inkt als de tekening en waarschijnlijk door de kunstenaar zelf geschreven. Wat het nummer 'C4 98' betekent is niet duidelijk; misschien is het een afgekorte datering (Creato Aprile 1598). Het was nog niet eerder opgemerkt dat dit handschrift identiek is aan dat van een langere tekst die op de achterkant van een onbetwiste Maganza-tekening in New York staat en een fragment betreft van een lijst met schilderijen, vermoedelijk van de hand van de kunstenaar zelf.[5]

In het Oratorio Segreto di San Girolamo bevonden zich nog twaalf schilderijen van Maganza, waaronder tien andere taferelen uit het martelaarschap van de apostelen, die samen klaarblijkelijk een cyclus vormden.[6] Een tweede tekening in de Rotterdamse groep is vermoedelijk een compositiestudie voor een ander schilderij in de reeks voor het oratorium en toont het martelaarschap van de heiligen Petrus en Paulus (S 24).[7]

Deze tekening is stilistisch nauw verwant aan een andere compositiestudie van Maganza in de Rotterdamse groep, waarschijnlijk een ontwerp voor een martelaarschap van de heilige Laurentius (S 19). Beide compositiestudies zijn uitgevoerd in pen en inkt over een ondertekening in zwart krijt en bezitten dezelfde vlotte en soms krachtige hantering van de pen waardoor er onbedoeld op sommige plekken inktvlekken zijn ontstaan.

Noten

[1] Zie voor deze herkomstgeschiedenis de beschrijving van inv. S 20.

[2] Boschini 1676, p. 100.

[3] Ibidem, p. 104, waarnaar wordt verwezen door Forlani Tempesti (1991) en Meijer (2017).

[4] Handelingen 12 vers 2.

[5] Morgan Library & Museum, inv. 1993.329 verso. Let op de identieke kleine hoofdletter 'S' voor Santo (bijv. in regel 4), de identieke hoofdletter 'G' (bijv. in regel 2), de hoofdletter 'M' (bijv. in regel 5) en de kleine 'a' aan het einde van woorden (regel 5 en 13). De tekening op de recto is volgens de website van het museum een voorstudie (met vraagteken) voor Maganza's schilderij Het martelaarschap van de heilige Jakobus de Mindere in de SS. Filippo en Giacomo, maar dat hebben wij niet kunnen verifiëren.

[6] Alle apostelen zonder Simon maar met de 'dertiende apostel' Paulus, wiens executie is afgebeeld in dezelfde compositie als die van Petrus.

[7] Een andere tekening die mogelijk gerelateerd is aan een schilderij uit deze verloren gegane cyclus is Christus aan het kruis genageld, een voorstudie voor het bovendeurstuk tegenover het hoofdaltaar, nu in Parijs, Fondation Custodia, inv. 4189; door Byam Shaw (1983, nr. 252, pl. 298) gekoppeld aan een ander project, maar gecorrigeerd in Boschini/De Boer 2008, pp. 386‑388; op de website van de Fondation gedateerd ca. 1587‑1589). De tekening in Wenen (Albertina, inv. 24033) die onder voorbehoud door Meijer (2017, pp. 257‑58, afb. 6) aan deze cyclus werd gelinkt, kan geen voorbereidende studie voor een van de schilderijen zijn geweest omdat daarin drie personen te zien zijn die worden onthoofd.

Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600
Toon catalogustekst Verberg catalogustekst

Alles over de maker

Alessandro Maganza

Vicenza 1556 - Vicenza 1632

Bekijk het volledige profiel