Engel spelend op een viola da braccio

Auteur: Rosie Razzall

Deze engel, spelend op een viola da braccio (vedel) komt in tenminste vier van Perugino’s schilderijen, gedateerd tussen ongeveer 1496 en 1510, voor: De hemelvaart van Christus, geschilderd voor de San Pietro in Perugia, nu in Lyon (de figuur in de linkerbovenhoek);^[1] een Maagd in heerlijkheid nu in Florence;^[2] een Maria-Hemelvaart voor de Santissima Annunziata in Florence;^[3] en De hemelvaart van Christus in Sansepolcro.^[4] Daarnaast is er nog een pen- en inkttekening van dezelfde engel in Londen,^[5] voor het eerst door J.D. Passavant aan Perugino toegeschreven.^[6]

Aangezien de Rotterdamse tekening details in de strijkstok en de vleugels van de engel bevat die niet in de Londense tekening voorkomen, gaat het hier niet om een kopie van dat mogelijk eigenhandige werk. In plaats daarvan moet onze tekening naar een van de schilderijen, of naar een andere, completere tekening die niet bewaard is gebleven, zijn gemaakt. Waarschijnlijk werd de figuur van de engel regelmatig in Perugino’s atelier gebruikt, aangezien er nog een andere versie van bestaat, op een ernstig beschadigd blad in Florence.^[7] De Rotterdamse tekening is uitgevoerd in metaalstift, een medium dat vaak door leerlingen werd gebruikt omdat de tekening dan niet kon worden uitgewist, wat aanmoedigde om preciezer te werken. Philip Pouncey omschreef het Rotterdamse blad als een ‘zwakke tekening’,^[8] daarbij wijzend op de manier waarop de stift met korte, gekunstelde lijnen, met name rond de vleugels, was gehanteerd. In andere, eigenhandige tekeningen van Perugino in metaalstift, zoals een voorbeeld in Windsor,^[9] is inderdaad op een meer vloeiende manier van het medium gebruik gemaakt. De inscriptie aan de onderkant van het blad is door een latere hand toegevoegd.