Galerij met figuren

Auteur: Surya Stemerding

De plaatsing van dit blad in de omgeving van Donato Bramante is gebaseerd op een zeldzame prent die rond 1481 door Bernardo Prevedari (?-ca. 1493) naar ontwerp van Bramante werd uitgegeven.^[1] Van deze gravure, de grootste die in de vijftiende eeuw uit één enkele koperplaat geproduceerd is, zijn slechts twee exemplaren bekend, in Londen en Milaan.^[2]

De overeenkomsten tussen de tekening in Museum Boijmans Van Beuningen en de Prevedari-prent zijn globaal, maar duidelijk is dat de tekenaar bekend was met de prent. De galerij in de tekening wordt gevormd door eenzelfde type zuil als weergegeven in de prent, het opvallende middeleeuwse radvenster komt in beide voorstellingen voor, en in zowel de tekening als de gravure is de rondboog die rechts op de beschouwer afkomt, halverwege afgebroken om de voorstelling open te werken. De man met speer die in de prent vóór de zuil rechts op de voorgrond staat, komt bovendien terug in de tekening, aan het einde van de zuilengalerij.

Dat in de tekening in Rotterdam niet alleen motieven uit de prent maar ook de Bramantesque stijl zijn overgenomen, is zeldzaam. De ambitieuze tekenaar was zichtbaar bekwaam in het perspectivisch construeren van architecturale ruimtes. Het is duidelijk dat de Rotterdamse tekening een vroege datering kent die niet ver na die van Bramante’s ontwerp voor de Previdari-prent kan liggen.

Een enigszins vergelijkbare tekening bevindt zich in Dresden.^[3] In deze tekening, toegeschreven aan een tekenaar uit de omgeving van Bramante, zijn eveneens elementen uit de prent overgenomen, maar hier is de uitvoering slordiger en de toepassing van het perspectief incorrect. In andere opzichten doet de tekening met afgebeelde lange zuilengalerij, gewelven en verspringende zuilen wél denken aan de tekening in Rotterdam. Zoals Melli (2006) betoogde, is het waarschijnlijk dat de tekenaar van het blad in Dresden kennis had van de tekening in Rotterdam.^[4]