Studie van een knielende man

Auteur: Albert Elen

Sinds Tietze/Tietze-Conrat (1944) deze studie opnamen in hun lijst met tekeningen door het atelier van Jacopo Tintoretto, is er niet meer over dit door vlekken aangetaste, en dus onaantrekkelijke blad gepubliceerd. Zelfs Paola Rossi besteedde er in haar publicaties geen nadere aandacht aan.^[1] Volgens John Marciari dateert het werk uit de tweede helft van de jaren 1590, na Jacopo’s overlijden.^[2] De tekening werd volgens hem vermoedelijk tijdens een modeltekensessie in het atelier van Tintoretto gemaakt en later voor een schilderij gebruikt.

 Tot nu toe was het nog niemand opgevallen dat de tekening gelijkenissen vertoont met de bebaarde, knielende figuur aan de voet van het kruis op de voorgrond van Jacopo Tintoretto’s grote schilderij De kruisiging (1565) voor de Sala dell’Albergo in de Scuola Grande di San Rocco in Venetië (afb.).^[3] De armen van de getekende figuur zijn echter op een iets andere manier gekruist en zijn blik is naar beneden gericht in plaats van recht vooruit. De tekening is echter gekwadreerd en moet dus voor een schilderij zijn gebruikt. Er zijn stilistische overeenkomsten met tekeningen van Jacopo uit het midden van de jaren 1560, met name met de studie van een man met gekruiste armen in Florence, met vergelijkbare dik aangezette contouren en relatief weinig details daarbinnen.^[4] We vinden het daarom legitiem om de beoordeling van dit blad te herzien en het met enig voorbehoud aan Jacopo zelf toe te schrijven.

Te oordelen naar de vergelijkbare nummers in rode inkt werden deze tekening en andere figuurstudies, eveneens uit de Collectie Koenigs (I 400, 401, 403, 404, 405), ooit samen in een verzamelmap bewaard.