Folio uit het Gozzoli-album: titelblad

Auteur: Albert Elen

Dit is een folio uit een verondersteld verloren gegaan tekeningenboek waarvan een restant nu deel uitmaakt van een achttiende-eeuws album, genaamd het Gozzoli-album, dat zich in Museum Boijmans Van Beuningen bevindt. Een algemene omschrijving is hier te vinden.

Deze pagina was oorspronkelijk folio 31 recto in het verondersteld verloren gegane tekeningenboek. De vingervlekken in de rechter benedenhoek bevestigen dat dit oorspronkelijk een recto was.

De drietalige inscriptie bovenaan (vertaald ‘Jezus van Nazareth, koning der Joden’) is de tekst die, zoals vermeld in het evangelie volgens Johannes (19:19-20), als beschuldiging boven het hoofd van Christus op het kruis was bevestigd; de Latijnse versie is vaak afgekort tot INRI. De voornaamste inscriptie in het Latijn, boven het midden van de pagina, kan worden vertaald als ‘Afbeeldingen en gedichten hebben altijd gelijke rechten gehad en zullen die ook altijd behouden’, of wat vrijer als ‘Schilders en dichters hebben altijd de vrijheid gehad om te ondernemen wat zij wilden’. De Latijnse hoofdletters zijn in typologisch opzicht vergelijkbaar met de in kapitalen uitgevoerde inscripties onder de scènes van Gozzoli’s frescocyclus over het leven van de heilige Franciscus in de apsiskapel van de San Francesco-kerk in Montefalco (1450-1452).^[1] Het citaat komt uit Horatius’ (Quintus Horatius Flaccus, 65-68 v.Chr.) beroemde Ars poetica (1-13: 'pictoribus atque poetis quidlibet audendi semper fuit aequa potestas.') en vormt een passende titel voor het huidige album. Dat is waarschijnlijk ook de reden dat dit folio 31 uit het verondersteld verloren gegane tekeningenboek bij het samenstellen van het album als voorste blad werd gekozen. De strofe werd destijds niet voor dit specifieke doel geschreven, wat alleen al blijkt uit het feit dat het oorspronkelijke folio werd bijgesneden en de ontbrekende letters aan het begin en einde werden overgeschreven op de montagestroken van het album.