Boslandschap met een rivier

Paul Bril (in 1608)

Laden...

Bedankt, je vraag is verzonden.

Helaas, er is iets mis gegaan met het verzenden van je vraag. Probeer het aub nog eens.

High-res beeldmateriaal aanvragen

Meer informatie

Specificaties

Titel	Boslandschap met een rivier
Materiaal en techniek	Pen in bruine inkt, penseel in grijs, grijs gewassen
Objectsoort	Tekening > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Locatie	Dit object is in het depot

Afmetingen	Hoogte 206 mm Breedte 270 mm
Makers	Tekenaar: Paul Bril Vroegere toeschrijving: Marten de Cock
Inventarisnummer	N 51 (PK)
Credits	Bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (voormalige collectie Koenigs), 1940
Collectie	Tekeningen & Prenten
Verwervingsdatum	1940
Vervaardigingsdatum	in 1608
Signatuur	'1606' gedateerd (linksonder, in pen in bruine inkt)
Watermerk	Postal horn in a shield (31 x 31mm, on P4-5 from above, near the centre; vV, 9P, fine, cropped folio), similar to Heawood 2639 (doc. no place, 1604) and to Briquet 7862 (Probably French, documented in Brabant 1593), but smaller and without the X above the horn. The same type of watermark, but larger (50 x 44mm), is found in an anonymous drawing in the museum’s collection (inv. no. N 108), and in a drawing from the studio of Frans Francken (inv. no. MB 1708). [AE]
Conditie	recto: reparaties: linksonder in de bomen links en rechts; verso: papier- en lijmresten en doorslag van de inkt
Inscripties	'Kock' (linksonder, onder het jaartal, in pen in lichtbruine inkt, latere toevoeging)
Verzamelaar	Franz Koenigs
Merkteken	F.W. Koenigs (L.1023a)
Tentoonstellingen	geen
Onderzoek	Toon onderzoek Nederlandse tekeningen uit de vijftiende en zestiende eeuw
Literatuur	Stampfle 1991, p. 24 (onder nr. 42, als Maerten de Cock); Wood Ruby 1999, nr. 58 (als Paul Bril); Collection Catalogue 2012 (online)
Materiaal	Bruine inkt > Inkt > Kunstenaarsmateriaal > Materiaal > Materiaal en techniek Pen > Kunstenaarsmateriaal > Materiaal > Materiaal en techniek Penseel > Kunstenaarsmateriaal > Materiaal > Materiaal en techniek
Object	Tekening > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Techniek	Grijs gewassen > Wassen > Gewassen > Tekentechniek > Techniek > Materiaal en techniek
Geografische herkomst	Nederland > West-Europa > Europa

Entry bestandscatalogus Vroeg Nederlandse tekeningen uit de 15e en 16e eeuw

Auteur: Yvonne Bleyerveld

Deze tekening toont een doorkijkje in een bos, met op de voorgrond drie bomen in de schaduw als repoussoirs. Op de heuvel in de achtergrond loopt een minuscuul figuurtje. Rechts tussen de bomen is een vergezicht op een haven met enkele scheepjes te zien. De datering 1608 linksonder is hoogstwaarschijnlijk eigenhandig. De inscriptie Kock daaronder, is aangebracht in een lichtere kleur bruine inkt en een latere toevoeging.¹ Dit opschrift was in het verleden aanleiding om de tekening aan Maerten de Cock (1578?-1661?) toe te schrijven, een kunstenaar die beïnvloed werd door Paul Bril en actief was in Amsterdam tussen 1620 en 1646.² Het opschrift Kock is echter zo atypisch voor zijn manier van signeren, dat een toeschrijving op grond daarvan niet houdbaar is.³

Wat pleit voor een toeschrijving van dit boslandschap aan Paul Bril, is de kwaliteit van de uitvoering en stilistische overeenkomsten met andere tekeningen van zijn hand. Er zijn van deze compositie twee andere, eigenhandige versies bekend – een in Parijs en een voorheen in New York. De Rotterdamse tekening is de beste van de drie.⁴ Bovendien is het boslandschap in prent gebracht door Willem van Nieulandt (1584-1635) in diens serie Italiaanse landschappen naar ontwerp van Paul Bril, voorzien van de oudtestamentische scène Bileam en de engel (Numeri 22:23).⁵ Onbekend is of de Rotterdamse tekening diende als voortekening voor deze prent – de tekening is in ieder geval niet doorgriffeld.

Het landschap is ook, maar dan met twee reizigers als stoffage, nagevolgd op een geschilderd landschapje van Paul Bril in een particuliere verzameling.⁶ Daarnaast zijn er nog twee getekende kopieën – van de tekening van Bril en niet naar de spiegelbeeldige gravure –in Los Angeles en in Braunschweig.⁷ Al deze navolgingen wijzen erop dat dit boslandschap een geliefde compositie geweest is.⁸ De Rotterdamse tekening is wat betreft opbouw van het landschap en de afwisseling van lichte en donkere partijen vergelijkbaar met een Landschap met pelgrims van Bril uit 1604 in Parijs.⁹

Noten

¹ Dit is ook het oordeel van Wood Ruby 1999, p. 102 (onder nr. 58).

² Over Maerten de Cock, zie Wood Ruby 1999, p. 65; Turner 1996, dl. 7, p. 501 (zonder auteur).

³ Vergelijk de signatuur op een landschapstekening in Frankfurt, Städelsches Kunstinstitut (inv. nr. 5539): Martinus de Cock. fecit in Londen, den 28 juli 1630. Een tweede landschap in Londen, The Courtauld Institute of Art, is gesigneerd: M: le Cocq notavit 1646, zie New York/London 1986, nr. 35. Dat het opschrift ‘Kock’ atypisch is voor Maerten de Cock, versterkt het vermoeden dat het hier om een latere toevoeging gaat, ondanks het feit dat de lichtbruine inkt van dit opschrift, ook in de voorstelling te herkennen is.

⁴ Parijs, Musée du Louvre, inv. nr. 19.798; Lugt 1949, nr. 398; Wood Ruby 1999, nr. 58b. De tweede tekening bevond zich voorheen in New York, art dealers Hill-Stone (zie Wood Ruby 1999, nr. 58a) en is sindsdien tweemaal geveild: veiling Parijs (Drouot), 20 juni 1997, nr. 10 (als Paul Bril) en veiling Amsterdam (Christie’s), 10 november 1999, nr. 3 (als Paul Bril).

⁵ Hollstein XIV, 1956, p. 166, nrs. 76-111; de gravure met Bileam en de engel is nr. 110 (zonder afbeelding), aanwezig in het Rijksmuseum Amsterdam, inv. nr. RP-P-1878-1344.

⁶ Wood Ruby 1999, p. 102 (onder nr. 58), Verzameling Earl of Crawford and Balcarres, inv. nr. 1959.2 (zonder afbeelding, foto aanwezig in de fotodocumentatie van het RKD Den Haag).

⁷ Wood Ruby 1999, p. 102 (onder nr. 58): Los Angeles, County Museum of Art, inv. nr. 65-14 (als Frederik Valckenborch); Braunschweig, Herzog Anton Ulrich-Museum, zonder inv. nr. (niet in Von Heusinger 1997). Bovendien noemt Wood Ruby 1999, p. 103 (onder nr. 58b) een kopie van de tekening in Parijs, Musée du Louvre: in Rennes, Musée des Beaux-Arts, inv. nr. 794.1.3256.

⁸ Het gaat steeds om navolgingen van het getekende landschap en niet van het (spiegelbeeldige) landschap van de prent uit de serie van Willem van Nieulandt.

⁹ Parijs, Musée du Louvre, inv. nr. 19.772; Wood Ruby 1999, p. 94, cat. 42.

Toon onderzoek Nederlandse tekeningen uit de vijftiende en zestiende eeuw

Toon catalogustekst Verberg catalogustekst

Alles over de maker

Paul Bril

Word Vriend

Koop een ticket en reserveer een tijdslot

Bekijk de collectie

Zoek een werk in de collectie

Filter op onderwijstype

Laatste update

Portret van een vrouw met een hoedje met pompons en een bedrukte bloes

L'évadé (De ontsnapte)

De koning drinkt

Liggende leeuw