Auteur: Yvonne Bleyerveld
De landschapschilder en -tekenaar Paul Bril werd geboren in 1553 of 1554 in Antwerpen of Breda.1 Zijn vader Matthijs was mogelijk een fruit-, landschap- en bloemenschilder. Volgens Karel van Mander ging Paul Bril op zijn veertiende jaar in de leer bij de thans onbekende schilder Damiaan Wortelmans (1545-na 1588/89) in Antwerpen en verdiende hij een inkomen met het beschilderen van deksels van klavecimbels en andere meubelstukken.2 In september of oktober 1582 arriveerde Paul Bril in Rome, waar hij via Lyon naartoe gereisd was. Hij voegde zich daar bij zijn oudere broer, de landschapschilder Matthijs Bril (1550-1583), die toen al lange tijd in Rome werkzaam was.3 Tot de dood van Matthijs in juni 1583 assisteerde Paul hem bij het schilderen van landschapsfresco’s in het Palazzo Orsini in Monterotondo ten noordoosten van Rome en de Torre dei Venti in het Vaticaan.4
Vanaf 1584 kreeg Paul Bril diverse opdrachten voor het schilderen van fresco’s – hij werkte voor paus Sixtus V en diens opvolgers en voor belangrijke Romeinse families. Vanaf de jaren 1590 schilderde hij behalve fresco’s ook landschappen op doek en koper, waarmee hij veel succes oogstte.5 Zijn werk werd onder andere verzameld door kardinaal Frederico Borromeo in Milaan en hertog Ferdinando Gonzaga in Mantua.6 Bril graveerde ook enkele prenten naar eigen ontwerpen. De meeste werden echter gegraveerd door andere graveurs als Aegidius, Jan en Raphael Sadeler.7 In haar monografie over Brils getekende oeuvre nam Wood Ruby (1999) 101 tekeningen van de kunstenaar op.
In 1592 trouwde Bril met Ottavia Sbarra, de dochter van een Florentijnse goudsmid. De kunstenaar bekleedde diverse functies bij het Romeinse schildersgilde, de Accademia di San Luca.8 Bril oefende grote invloed uit op Nederlandse schilders die Rome bezochten, zoals Hendrick Vroom, Jan Brueghel, Joos de Momper en Willem van Nieulandt I en II. Bril gaf hen adviezen of ze bood ze de gelegenheid de tekeningen van Matthijs Bril die hij geërfd had, te bestuderen.9
Noten
1 Hendriks 2003, p. 17. Deze biografie is gebaseerd op Brussels/Rome 1995, pp, 97-98; Turner 1996, dl. 4, pp. 812-814 (N. Courtwright); Wood Ruby 1999, pp. 2-3; Hendriks 2003, pp. 17-29.
2 Van Mander 1604 (editie Miedema), fol. 291v.
3 Over het moment van arriveren in Rome, zie Wood Ruby 1999, p. 2.
4 Zie voor deze fresco’s Hendriks 2003, pp. 102-107, pp. 136-139
5 Hendriks 2003, p. 19.
6 Turner 1996, dl. 4, pp. 812-814 (N. Courtwright)
7 Zie Hollstein III, 1950, pp. 219-222.
8 Hendriks 2003, pp. 19-20.
9 Zie voor de relatie tussen Paul Bril en Nederlandse kunstenaars die in de periode 1590-1610 Rome bezochten, Wood Ruby 1999, pp. 43-49.
