De toren van Babel

Vraag maar raak

• Mieke Ouwehand vroeg

  Wat is de huidige waarde van dit kunstwerk?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Mieke, Dank voor je vraag. De waarde van dit schilderij valt niet uit te drukken in geld, het is zo'n zeldzaam werk dat ook niet te verzekeren valt. We zorgen er in het museum voor dat het goed bewaard en beschermd wordt en leggen de nadruk op het bijzondere beeld, de mogelijke betekenissen, het grote talent en vakmanschap van de kunstenaar, de politiek-maatschappelijke context waarin het is gemaakt - en ook op de verwondering, het plezier en de inzichten die het schilderij brengt aan honderduizenden bezoekers per jaar. Hartelijke groet, Els

• Nienke Nieuwenhuizen vroeg

  Hoe lang heeft het geduurd om dit schilderij te maken? En heeft iemand opdracht gegeven om dit schilderij te maken?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Nienke,
  
  Dit is niet in opdracht van iemand anders gemaakt. Bruegel heeft meerdere versies van de toren van Babel gemaakt, dus hij was echt met het onderwerp bezig. Hoe lang hij eraan gewerkt heeft weten we niet, maar om een indicatie te krijgen kan je altijd naar de aflevering kijken van 'Het geheim van de meester'. Daarvoor heeft een hedendaagse kunstenares een kopie van het werk gemaakt.
  
  Groeten, Lisa

• Marion vroeg

  4 sept 2022: waar is de Toren van Babel nu. Op reis maar nog steeds in het Depot?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Marion, dankjewel om dit op te merken. Dit werk was op reis, maar hangt nu in het depot. Als je interesse hebt, het is te zien in galerie op de derde verdieping. (en ik heb intern laten weten dat de informatie online dus niet juist staat).
  
  Groeten, Lisa

• Lois vroeg

  Er staan geen timestamps bij de vragen, dus ik val in herhaling vrees ik.
  Graag zou ik willen weten of De toren van Babel momenteel te bezichtigen is. Dank!

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Lois, je hebt geluk! De toren van Babel is momenteel te zien in Depot Boijmans Van Beuningen, in de presentatie Hoogtepunten. Dit keer kun je niet alleen de voorkant van het schilderij bekijken, maar ook de achterkant. Zo kom je veel te weten over het werk als object en over de geschiedenis ervan. Veel plezier! Els

• Nora Croonen vroeg

  Mag ik een foto zonder flits nemen?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hi Nora,
  
  In het gehele depot (en in de meeste musea) mogen foto's genomen worden zonder flits. De snelste manier is om dit te vragen aan een beveiliger :) – hoop dat je vooralsnog een leuke foto hebt kunnen nemen, en anders kan dit tot aan juli.
  
  Groetjes,
  Gianni

• Nora Croonen vroeg

  Beste,
  Voor mijn opleiding wil ik graag het kunstwerk bezichtigen. Waar hangt het momenteel?
  Mvg
  Nora Croonen

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Nora, dit kunstwerk is vanaf volgende week onderdeel van deze depot presentatie: https://www.boijmans.nl/tentoonstellingen/hoogtepunten-uit-de-museumcollectie
  Groeten, Lisa

• David vroeg

  elantiguo Museo Bojmans Van Beuningen de Róterdam abierto desde 1849 ¿está abierto al público con obras en exposición
  ?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hi David,
  Thanks for your message. If I am correct you are referring to the Schielandhuis. Though the Schielandhuis does not serve as a museum anymore, I would recommend visiting this iconic and beautiful building in Rotterdam. I would advice calling them for more specific information :)
  
  Best,
  Gianni

• Jane vroeg

  hi , in the new depot ,which room can I find the babel tower ?
  thanks

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dear Jane, The Tower of Babel is in depot compartment A2.13 hanging objects. You can visit this depot compartment by having a guided tour. Kind regards, Sofie

• Kl Goudriaan vroeg

  Wat zijn de afmetingen?
  En: waarom hangt dit werk niet altijd op zaal?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag, de afmetingen van dit schilderij zijn Breedte 74.6 cm/Hoogte 59.9 cm. Je kan deze informatie (en meer) ook vinden onder 'toon alle details' op de website.
  De toren van Babel hangt heel vaak op zaal omdat het natuurlijk zo een belangrijk stuk is. Momenteel zijn we gesloten voor renovatie en zal het in het depot komen te hangen. Daarnaast is het ook soms uitgeleend voor tentoonstellingen in andere musea. Groeten, Lisa Heinis

• Jiske vroeg

  Zit er een boodschap achter het schilderij?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hoi Jiske, De toren van Babel is een van de bekendste werken uit onze collectie, er is dan ook veel over geschreven en er zijn zelfs video's over gemaakt. https://www.boijmans.nl/collectie/verdieping/bruegels-toren-van-babel Op deze pagina kun je meer vinden over het verhaal van het schilderij. Laatst is er ook een aflevering in het programma 'Het geheim van de meester' gewijd aan dit schilderij, dat is misschien ook nog leuk om terug te kijken. Veel plezier met ontdekken! Groet, Sofie

• Wim vroeg

  Wat zijn de afmetingen van het schilderij De toren van Babel?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Wim,
  Het schilderij De toren van Babel is 74,6 cm breed en 59,9 cm hoog. Deze en meer informatie kunt u zelf ook bekijken door op de pagina naar beneden te scrollen en op de blauwe knop 'toon alle details' te klikken. Groet, Sofie

• E.Carlier: vroeg

  In hoeveel tijd kwam dit werk tot stand ?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste E. Carlier,
  We kunnen niet met zekerheid zeggen hoe lang Pieter Bruegel heeft gedaan over dit schilderij, maar zoals je misschien in het programma 'Het geheim van de meester' hebt gezien is het wel duidelijk dat het heel veel werk is geweest om dit schilderij te maken. Wel weten we dat Bruegel naast het schilderij dat wij in de collectie hebben ook twee andere versies heeft gemaakt, waarvan er een in Wenen is. De derde versie is verloren gegaan. Ik hoop dat ik je vraag hiermee heb kunnen beantwoorden! Groet, Sofie

• Irene van Deuveren vroeg

  Hangt deze 'Toren van Babel' nu in Rijks Enschede of is dat dat weer een andere?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Irene, onze 'Toren van Babel' hangt veilig in het depot op het moment dus het is mogelijk dat je een andere versie die je gezien hebt. Groet, Sarie

• kamiel vroeg

  Waar dachten de mensen die de toren bouwden, waar de hemel begon?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hallo Kamiel, volgens het verhaal verstoorde God de bouw van de toren door van de inwoners van Babylon heel veel verschillende volkeren te maken. Deze volkeren kregen ook allemaal hun eigen taal. Hierdoor konden ze elkaar niet verstaan en dus kwam de bouw van de toren stil te liggen voordat het afgemaakt kon worden. Ze hebben de hemel dus nog niet bereikt maar ze hadden vast gedacht dat het daar ergens boven in het blauw te vinden was. Groetjes, Sarie.

• maria peeters vroeg

  Kan ik De toren van Babel nu ergens bekijken?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Maria, vanwege de renovatie van het museum bevindt dit werk zich op dit moment in het depot. Vanaf oktober 2020 is De toren van Babel gelukkig wel te zien bij het Maritiem Museum, in het kader van het programma Boijmans bij de Buren. Hartelijke groeten, Rianne

• ivy vroeg

  Met wat voor schildertechniek is de toren van Babel geschilderd?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Ivy, het is gemaakt met olieverf op paneel. Groeten, Xin

• Has vroeg

  WAAR is de Toren van Babel (niet de toren zelf, die staat namelijk in Babel)?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Has,
  De Toren van Babel is t/m 13 januari 2019 te zien in het Kunthistorisches Museum in Wenen.
  Met vriendelijke groet,
  Esther
  

• Norbert Moermans vroeg

  Ik bezocht onlangs de grote Bruegel-tentoonstelling in Wenen. Wat een opzichtige lijst zit er toch rond de Toren van Babel van Boijmans. Kan me niet voorstellen dit nooit eerder is opgemerkt.

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Norbert,
  De lijst bij dit schilderij is niet origineel. Wanneer de huidige lijst er precies omheen is gezet is bij ons niet bekend.
  Met vriendelijke groet,
  Esther
  

• Carla vroeg

  Het viel mij op dat in het rode, 'nieuwe' deel van de toren (6e verdieping en hoger) links boven in de raambogen kleine roze stipjes zijn geschilderd. Heeft u enige idee wat dit zijn?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Carla,
  Helaas kunnen we je niet vertellen wat de roze stipjes zijn, omdat we het zelf ook niet weten.
  Met vriendelijke groet,
  Esther
  

• Deleu Gilles vroeg

  Toren van Babel : volgens mij heeft Breugel zich ook mogelijks geinspireerd op de moskee van Samarra in Irak

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Deleu,
  Wat leuk dat ‘De toren van Babel’ je doet denken aan de moskee van Samarra. Er zijn ook zeker overeenkomsten te zien. Toch is het niet erg waarschijnlijk dat Bruegel zich heeft laten inspireren door deze moskee. We weten dat Bruegel in 1552 of 1553 een reis naar Italië maakte, maar verder dan Sicilië is hij nooit gekomen. Op deze reis heeft hij wel het Colosseum in Rome gezien, dat hij als inspiratiebron gebruikte.
  Groet,
  Esther
  

• jozelyn vroeg

  Wat hangt er links van dit werk ? (De toren van Babel )
  

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hoi Jozelyn, op dit moment (half januari 2018) is dat een werk van Jheronimus Bosch: 'De hel' en 'De zondvloed'. Kom je eens kijken? groeten, Sophie

• Joep arts vroeg

  Waarom is het lastig om Bruegel bij een stijl te plaatsen?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Joep, nu het is maar wat je een stijl noemt. Kunsthistorici hebben die altijd ook maar bedacht en in de tijd van Bruegel is Frans Floris de meest succesvolle kunstenaar, althans wat aantal leerlingen en officiële opdrachten betreft. Door die vele leerlingen heeft hij veel school gemaakt en dat wordt dan algemeen beschouwd als de meest gangbare stijl rond 1550. Hij is een soort Nederlandse variant op Michelangelo (zonder diens talent te hebben). Bruegel heeft een hele andere thematiek en heeft weinig op met de vormentaal van Michelangelo c.s. dus daarom past hij niet binnen de meest gangbare stijl op dat moment. Maar er zijn andere schilder waar hij best veel weg van heeft (Zie bijvoorbeelde de Brunswijkse monogrammist, Pieter Balten etc.) Hartelijke groeten, Friso Lammertse

• Ralph Slagter vroeg

  Wat is het oudste schilderij dat jullie hebben?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dat is inv. 2558 (Christus aan het kruis), het heette altijd 13de-eeuws te zijn, maar mogelijk is het vroeg 14de-eeuws. Mogelijk komt het uit Kreta-Venetië. Maar het is een moeilijk geval. Oud dus wel in ieder geval! Hier vind je het: http://collectie.boijmans.nl/nl/object/3863/Christus-aan-het-kruis/Anoniem. Groeten, Friso Lammertse

• Julia vroeg

  Is dit een typisch thema voor deze schilder?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hoi Julia, bekende werken van Pieter Bruegel de Oude zijn landschappen, waarin meestal het boerenleven is afgebeeld. Later in zijn leven schildert hij meer figuurstukken met godsdienstige, belerende of satirische onderwerpen. Ook dit schilderij heeft duidelijk een bijbelse boodschap, die gaat over de hoogmoed van de mens (Genesis 11:1-9). Meer hierover kun je lezen op onze speciale objectpagina: http://collectie.boijmans.nl/nl/verhalen/bruegels-toren-van-babel. Bruegel heeft de Toren van Babel meerdere keren geschilderd. Een ander exemplaar bevindt zich in het Kunsthistorisches Museum Wien. Groeten, Tanja

• Marit vroeg

  Waaraan kun je zien dat het schilderij niet in Irak maar in Nederland of België is geschilderd?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Marit, ik weet niet of je dat per se ergens aan kunt zien, maar we weten dat Bruegel niet in Irak is geweest. Groeten, Rianne

• jamie vroeg

  wie schilderde de toren van babel

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Hoi Jamie, je kunt alle informatie over dit kunstwerk vinden op de objectpagina op Collectie Boijmans Online. Daar zie je bijvoorbeeld dat het werk geschilderd is door Pieter Bruegel. 'De toren van Babel' is voor ons museum zo bijzonder dat we er nóg een pagina aan hebben gewijd, deze is hier te vinden: http://collectie.boijmans.nl/nl/verhalen/bruegels-toren-van-babel. Groetjes, Tanja van Oostrum

• jamie vroeg

  Wat betekent babylonische spraakverwaaring
  

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Ha Jamie, het gezegde 'een Babylonische spraakverwarring' slaat op een situatie waarin iedereen door elkaar heen praat, terwijl niemand elkaar echt verstaat of naar elkaar luistert. Het verhaal achter het spreekwoord kun je lezen op onze speciale pagina over 'De toren van Babel': http://collectie.boijmans.nl/nl/verhalen/bruegels-toren-van-babel. Groetjes, Tanja van Oostrum

• John vroeg

  Wat zijn die witte en rode verticale banen aan de linkerkant van de toren?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag John, dat zijn sporen van de rode bakstenen en het kalk dat omhoog wordt getakeld als bouwmateriaal. Groeten, Rianne

• Marijn vroeg

  Waarom is het schilderij zo donker en somber geschilderd?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Marijn, wanneer je de tekst leest op Collectie Boijmans Online zie je dat dit schilderij gaat over een straf van God. Daarom zal Bruegel misschien gekozen hebben voor de ietwat donkere, onheilspellende wolken in de lucht. Maar ik vind zelf het schilderij eigenlijk helemaal niet zo donker. Een plaatje op een computer ziet er natuurlijk ook altijd anders uit dan het echte schilderij, misschien ligt het daaraan? Ik ben benieuwd: waarom vind jij het donker en somber? Groeten, Rianne

• Nicky vroeg

  Wat is er bekend over de herkomst van dit schilderij?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Nicky, dank voor deze vraag. Heb je de tekst over 'De toren van Babel' op de verdiepingspagina van Collectie Boijmans Online al gelezen? Daar wordt uitgebreider ingegaan op de herkomstgeschiedenis van het schilderij. Hier de link: http://collectie.boijmans.nl/nl/in-depth/bruegels-toren-van-babel. Hartelijke groeten, Rianne

• Nicky vroeg

  Ik moet een paper schrijven over dit schilderij en ik vroeg me af of het schilderij nog in de originele lijst zit?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Nicky, nee het werk zit niet meer in de originele lijst. Groeten Rianne

• Renno kers vroeg

  Hoe hoog was de toren van Babel toen ze nieuwe talen kregen

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Renno, dat vertelt het verhaal niet precies. Maar ze waren bijna bij de hemel dus de toren moet heel hoog geweest zijn! Rianne

• Chaimae vroeg

  Hoe kennen we dit verhaal? Is dat verteld door de schrijver zelf?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Chaimae, dit verhaal komt uit de bijbel! Groeten, Rianne

• vroeg

  Hoe kon die schilder die kleine mensen tekenen/schilderen

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Met heel veel oefening en een heel klein kwastje! Knap he?

• Noah vroeg

  Vraagje, is dit nummer voor deze collectie geschreven, en zo ja, zijn er meer nummers voor het museum gemaakt?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Noah,
  Ja deze liedjes zijn speciaal voor dit werk gemaakt. We hebben een kindertour waarin Simon Sorgheloos kinderen meeneemt op een muzikale tour langs de werken. We hebben bovendien een muziektour. Daarin is onder andere het nummer van Villeneuf te beluisteren. Zij maakten dit nummer in het kader van het project Art Rocks.
  
  Groeten,
  Rianne

• Vera vroeg

  Waarom is de bovenkant van de toren rood?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Vera,
  Bedankt voor deze leuke vraag!
  De toren is aan de bovenkant rood omdat dat deel nog maar kort geleden gebouwd is. De bovenkant is nieuwer dan de onderkant. De bakstenen zijn daar dus nog helderrood, terwijl de bakstenen aan de onderkant al verweerd zijn.
  
  Rianne

• Norah vroeg

  Konden de mensen die helemaal bovenaan die toren werkte, wel genoeg zuurstof krijgen?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Norah, wat een leuke vraag! Ik denk dat ze in dit verhaal gewoon konden ademen, want ademnood was niet de reden dat de toren niet afgebouwd werd. Volgens het bijbelse verhaal werd de toren niet afgebouwd omdat God ervoor zorgde dat de mensen verschillende talen spraken en elkaar dus niet meer konden verstaan.

• Hanne vroeg

  Wat deed god?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Op dit beroemde schilderij verbeeldt Bruegel het bijbelverhaal over de overmoed van de mens, die een toren tot in de hemel wilde bouwen. God strafte de mensen daarvoor met de Babylonische spraakverwarring: doordat de mensen elkaar niet meer begrepen, konden ze de toren niet afbouwen.

• rob vroeg

  Wie had Bruegel opdracht gegeven om de Toren van Babel te schilderen?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Rob,
  Helaas weten we niet waarom Bruegel dit schilderij schilderde, en dus ook niet wie hem eventueel hiertoe de opdracht had gegeven.
  
  Groeten
  Rianne

• piet vroeg

  Waarom schilderde hij de toren aan zee? Alleen voor het mooi of zit daar ook een betekenis achter?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Piet,
  
  Dank voor deze vraag. Babel is de Bijbelse naam voor Babylon, een stad die zich in het huidige Irak aan de rivier de Eufraat bevond. Door de toren aan een haven te plaatsen ontstaat er bovendien veel ruimte voor het afbeelden van allerlei bedrijvigheid en de aanvoer van materialen. Verder wordt er ook wel gesuggereerd dat de toren een symbool is voor Antwerpen, dus dat is ook een mogelijke verklaring voor het water.
  
  Met vriendelijke groet,
  Rianne Schoonderbeek

• Evi vroeg

  Wat zijn die hoge poorten?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Evi,
  Bruegels toren van Babel lijkt ontzettend op het Colosseum in Rome, ken je dat? Daar zitten ook allemaal van die hoge poorten in. Die dienden als in- en uitgangen. Het zou goed kunnen dat de schilder dat gebouw als voorbeeld heeft genomen voor dit schilderij. Bovendien is het woord Babel verwant aan het Babylonische Bab-Iloe: Poort van God. En dat is natuurlijk precies wat de mensen met deze toren wilden: een poort naar God bouwen. Groeten, Rianne

• Jorinde vroeg

  Uit welk land komt Pieter Bruegel?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Jorinde,
  Bedankt voor deze vraag. Helaas is hier geen simpel antwoord op te geven. We weten heel weinig van Pieter Bruegel en er bestaat nog altijd onduidelijkheid over zijn exacte geboorteplaats. Karel van Mander vermeldde in zijn “Schilder-boeck’ (verschenen in 1604) dat Pieter “is geboren niet wijt van Breda, op een Dorp, gheheeten Brueghel, welcks naem hy met hem ghedraghen heeft, en zijn naecomelinghen ghelaten”. Maar nu waren er in die tijd 2 'Breda's: de plaats in Noord-Brabant, en het plaatsje 'Bree' in (Belgisch) Limburg, dat toen in het Latijn ook Breda heette. En het toeval wil dat bij beide 'Breda's' plaatsen in de buurt liggen die het 'Brueghel' zouden kunnen zijn waar Van Mander het over heeft. Kortom: we weten nog steeds niet zeker waar Brueghel precies geboren is. Bovendien bestond in die tijd Nederland nog niet zoals we dat nu kennen.
  
  Groeten
  Rianne

• Dagmar vroeg

  Hoe oud is het museum precies?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Dagmar,
  
  Museum Boijmans Van Beuningen is een van de oudste musea van Nederland. In 1849 laat de jurist Boijmans zijn kunstverzameling na aan de stad Rotterdam. Hij stelt hiervoor als voorwaarde dat de gemeente voor passende huisvesting zorgt. Op 3 juli 1849 opent Museum Boymans in het tegenwoordige Schielandshuis. Met de verwerving van de collectie Van Beuningen in 1958 wordt de naam van het museum uitgebreid. In 1935 wordt het huidige museumgebouw geopend, een monumentaal pand gebouwd door stadsarchitect Van der Steur. Het gebouw overleeft de bombardementen in 1940 en breidt in de loop der jaren nog meerdere malen uit.
  
  Groeten,
  Rianne

• Tristan vroeg

  Wie is de oprichter van dit museum?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Beste Tristan. Mijnheer Boijmans heeft in 1849 zijn kunstverzameling geschonken aan de gemeente Rotterdam. De gemeente heeft er vervolgens een museum voor gebouwd.Dat is het gebouw waar je nu in staat, toen heette het 'Museum Boymans'. De Toren van Babel, waar je nu bij staat, is bijna honderd jaar later, in 1958 geschonken door Mijneer D.G. van Beuningen. Hij heeft toen zoveel aan het museum gegeven (zoals het Portret van Armand Roulin, wat door Van Gogh geschilderd is) dat er besloten werd om zijn naam aan het museum toe te voegen. Sindsien heet het Museum Boijmans Van Beuningen. Groeten, Lotte

• hannah vroeg

  Blijven alle schilderijen hier altijd hangen of wisselt de collectie?

• Museum Boijmans Van Beuningen antwoordde

  Dag Hannah,
  
  De presentatie van de collectie wisselt meestal eens per 2 / 3 jaar. De topstukken - zoals De toren van Babel - proberen we natuurlijk zoveel mogelijk te laten zien, maar eens in de zoveel tijd vernieuwen we de hele presentatie. Zo proberen we onze collectie zo goed mogelijk aan het publiek te presenteren!
  
  Groeten,
  Rianne