Naakte mannelijke halffiguur met opgeheven armen, naar rechts gewend

Auteur: Surya Stemerding

Deze tekening toont een mannelijk naakt ten halve lijve, met opgeheven armen in een afgewende, verdedigende houding. In zijn gebalde linkerhand houdt hij een niet uitgebeeld object vast, mogelijk een steen, een mes of een stok. Zijn gezicht is weergegeven in verloren profiel waarbij enkel de contour van de wang en de kin, de wimpers en een deel van de neus zichtbaar zijn, maar niet de mond. Het is niet duidelijk of dit een voorstudie betreft of een nagetekend onderdeel van een schilderij, prent of tekening. De pose suggereert een positie links van een hoofdvoorstelling.

De tekening werd lange tijd toegeschreven aan een anonieme kunstenaar uit de omgeving van Annibale Carracci (1560-1609), maar op basis van stilistische kenmerken moet eerder worden gedacht aan een Toscaanse kunstenaar uit de laatste decennia van de zestiende eeuw.^[1] Het hoofd met het opvallend profiel doet denken aan figuurstudies in rood krijt van Andrea del Sarto (1486-1530), zoals een tekening van een knielende figuur uit circa 1522-1526 in Los Angeles.^[2] De tekenstijl is hier echter vloeiender en mist de krachtige arceringen waarmee Del Sarto zijn vlakken opbouwde. Een in 2013 geveilde tekening in zwart en rood krijt, toegeschreven aan Domenico Cresti (genaamd Il Passignano, 1559-1638), met een zittende man op de rug gezien en het hoofd weggedraaid, vertoont wel enkele overeenkomsten met de Rotterdamse studie. Deze betreffen zowel de gedetailleerde uitwerking van de handen, als de arceringen die met de vormen van het lichaam meedraaien en voor een subtiel verloop in contrast zorgen.^[3]

Anatomisch gezien vallen in de Rotterdamse tekening vooral de ernstige tekortkomingen in de samenhang tussen de schouderbladen, de ruggenwervel en de spierbundels in de gedraaide torso op. Daarom moet worden gedacht aan een minder vaardig kunstenaar die niet naar het leven tekende, maar naar een voorbeeld.