:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
Studies van een hoofd en andere figuren

Studies van een hoofd en andere figuren

Omgeving van: Andrea Mantegna (in circa 1479)

Vraag maar raak

Laden...

Bedankt, je vraag is verzonden.

Helaas, er is iets mis gegaan met het verzenden van je vraag. Probeer het aub nog eens.

High-res beeldmateriaal aanvragen

Meer informatie

Specificaties

Titel Studies van een hoofd en andere figuren
Materiaal en techniek Pen en penseel in bruine en zwarte inkt, gewassen in grijze en bruine inkt
Objectsoort
Tekening > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Locatie Dit object is in het depot
Afmetingen Hoogte 293 mm
Breedte 193 mm
Makers Omgeving van: Andrea Mantegna
Maker: Anoniem
Inventarisnummer MB 945 recto (PK)
Credits Uit de nalatenschap van F.J.O. Boijmans, 1847
Collectie Tekeningen & Prenten
Verwervingsdatum 1847
Vervaardigingsdatum in circa 1479
Watermerk geen (vH, 6P)
Inscripties 'Ano 1479 donum domini ac magistri mei [?]' (recto, l.b., langs de rand, pen in bruine inkt), [...] (verso, r.b., door bladrand afgesneden tekstregels, pen in bruine inkt)
Verzamelaar F.J.O. Boijmans
Merkteken Museum Boymans (L.1857)
Herkomst Frans J.O. Boijmans (1767-1847, L.1857), Utrecht, legaat 1847
Tentoonstellingen Mantua 1961, nr. 139; Paris/Rotterdam/Haarlem 1962, nr. 24; Londen/New York 1992, nr. 62; Rotterdam 2009-2010
Interne tentoonstellingen Italiaanse tekeningen in Nederlands bezit (1962)
De Collectie Twee - wissel IV, Prenten & Tekeningen (2009)
Onderzoek Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600
Literatuur Cat. 1852, nr. 574 (Quentin Matsys); Cat. 1869, nr. 453 (Quentin Matsys); Schmidt-Degener 1911, nr. 578, pp. 255-257, ill. (Mantegna); Jaarverslag 1911, p. 11; Bertaux/Gillet/Dacier 1913, p. 28 (Mantegna); Cat. 1921, nr. 569; Tietze-Conrat 1923, p. 341 (Mantegna); Cat. 1925, nr. 578; Cat. 1927, nr. 578; Popham/Wilde 1949, p. 174, onder nr. 16 (school van Andrea Mantegna); Tietze-Conrat 1955, pp. 207-208, ill. verso (school van Mantegna); Mantua 1961, pp. 184-185, nr. 139; Schmitt 1961, pp. 96, 131, nr. 70; Paris/Rotterdam/Haarlem 1962, pp. 30-31, nr. 24, ill. (Mantegna School); Ragghianti 1962, pp. 32-34; Ruhmer 1962, p. 244 (Ercole de Roberti ); Ruhmer 1963, pp. 619-620 (Ercole de Roberti); Manca 1986, pp. 363-364; Londen/New York 1992, nr. 62 (after Mantegna); Manca 1992, p. 189, nr. R41; Molteni 1995, p. 221, nr. 94, ill.; De Nicolò Salmazo 2004, p. 256, nr. 18, ill. (after Mantegna); Agosti 2005a, p. XVIII; Agosti 2005b, p. 213; Paris 2008, p. 414, onder nr. 183
Materiaal
Object
Techniek
Wassen > Gewassen > Tekentechniek > Techniek > Materiaal en techniek
Geografische herkomst Italië > Zuid-Europa > Europa

Entry bestandscatalogus Italiaanse tekeningen 1400-1600

Auteur: Giada Damen

Andrea Mantegna, ‘Ecce Homo’, ca. 1500, olieverf op doek, 54 x 42 cm, Parijs, Musée Jacquemart-André. Foto: Musée Jacquemart-André

Alle studies op dit dubbelzijdig betekende blad zijn op twee sterk verschillende schalen getekend. Tussen de grotere en meer uitgewerkte gewassen tekeningen bevinden zich her en der kleinere, vlot geschetste figuurstudies in pen en inkt. Een groot en opvallend grotesk hoofd van een deels tandeloze man vult vrijwel de gehele voorkant. De figuur vertoont een sterke gelijkenis met een van de toeschouwers in Andrea Mantegna’s schilderij Ecce Homo in Parijs.[1] De twee mannen zijn niet helemaal identiek, maar de nauwe verwantschap tussen beide figuren is met name evident in de gezwollen, dooraderde oogleden en het verticale hoofddeksel. Dit werd in 1913 al opgemerkt door Emile Bertaux.[2] Rond het hoofd van een oude man zijn op een later moment meer dan een dozijn kleine schetsjes vlot in pen en inkt neergezet. We zien onder meer links in het midden een staande man in renaissancekleding en bovenaan het blad een naakte mannelijke figuur met aureool wiens handen achter de rug zijn samengebonden, vermoedelijk de heilige Sebastiaan. De verso daarentegen toont drie voltooide studies van respectievelijk het hoofd van Maria, het hoofd van een kind dat in een deken is gewikkeld en de voet van een baby. Al deze tekeningen zijn gerelateerd aan het schilderij Maria en Kind met vier heiligen in Londen dat aan de Veronese schilder Francesco Bonsignori (ca. 1455/1460-1519) wordt toegeschreven.[3] 

Het Rotterdamse blad doet zowel stilistisch als qua omvang aan een ander dubbelzijdig betekend blad, nu in Windsor, denken dat in dezelfde hand en vermoedelijk in dezelfde context werd vervaardigd. Wellicht maakten beide bladen deel uit van het schetsboek van een kunstenaar.[4] De recto van het blad is voorzien van de inscriptie ‘1479’ en de door verschillende deskundigen ontcijferde woorden ‘donum domini ac magistri mei’ (de gift van mijn Heer en Meester).[5] 

Het blad werd in de negentiende eeuw als een werk van de vroege Nederlandse schilder Quentin Matsys (1466-1530) beschouwd,[6] maar in 1911 als eerste door SchmidtDegener als een werk van Mantegna gepubliceerd.[7] Deze toeschrijving werd later herzien, waarna ook andere namen werden genoemd. Eberard Ruhmer opperde in 1963 als mogelijke tekenaar Ercole de Roberti (1451-1496) uit Ferrara.[8] Meer recentelijk is er onder deskundigen echter consensus over Mantegna bereikt, al wordt de tekening ook wel beschreven als ‘een van de meest problematische en mysterieuze tekeningen die in de kringen rond Mantegna’s is gemaakt’.[9] 

De iconografische link tussen de studies op dit blad en schilderijen van Mantegna en diens tijdgenoot Bonsignori lijkt erop te wijzen dat de tekening werd vervaardigd door een kunstenaar uit de kringen rond Mantegna die vermoedelijk toegang tot de schilderijen van de meester zelf had, ofwel tot tekeningen die in de werkplaats werden gebruikt. De inscriptie op het blad lijkt de stelling te onderbouwen dat kunstenaars binnen hun eigen kring tekeningen uitwisselden als model of cadeau gaven.

Noten

[1] Musée Jacquemart-André, inv. 1045; zie voor het schilderij Parijs 2008, nr. 183. 

[2] Bertaux 1913, p. 428. 

[3] National Gallery, inv. NG3091; zie Londen/New York 1992, p. 249, onder nr. 62. 

[4] Royal Collection, inv. 912795; zie Londen/New York 1992, nr. 63. 

[5] Ragghianti 1962, pp. 32-34 en meer recentelijk Agosti 2005, p. 213. 

[6] Cat. 1852, nr. 574. 

[7] Schmidt-Degener 1911, nr. 578, pp. 255-257. 

[8] Ruhmer 1962, p. 244 en Ruhmer 1963, pp. 619-620. 

[9] ‘piu problematici e misteriosi della cerchia mantegnesca’, zie Mantua 1961, p. 184. 

Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600
Toon catalogustekst Verberg catalogustekst

Alles over de maker

Andrea Mantegna

Isola di Cartura 1430/1431 - Mantua 1506

Bekijk het volledige profiel