Domenico Campagnola was een leerling van zijn adoptievader Giulio Campagnola en mogelijk ook van Titiaan. Omdat de meeste van zijn fresco’s verloren zijn gegaan, is hij vooral bekend om zijn tekeningen en prenten. Zijn tekeningen zijn zorgvuldig uitgewerkte composities die als zelfstandige kunstwerken waren bedoeld. Deze tekening sluit dicht aan bij de tekeningen van Campagnola maar de tekenstijl is verfijnder en de compositie minder evenwichtig.
Specificaties
| Titel | Berglandschap met een stadje aan een meer |
|---|---|
| Materiaal en techniek | Pen in bruine inkt |
| Objectsoort |
Tekening
> Tweedimensionaal object
> Kunstvoorwerp
|
| Locatie | Dit object is in het depot |
| Afmetingen |
Hoogte 169 mm Breedte 244 mm |
|---|---|
| Makers |
Kunstenaar:
Domenico Campagnola
Vroegere toeschrijving: Alessandro Allori |
| Inventarisnummer | I 339 (PK) |
| Credits | Bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (voormalige collectie Koenigs), 1940 |
| Collectie | Tekeningen & Prenten |
| Verwervingsdatum | 1940 |
| Vervaardigingsdatum | in circa 1515-1516 |
| Watermerk | geen (vV, 6P, fijn papier); verwijderde doublure: geen (vV, 5P) |
| Inscripties | 'Ale[x]andro Allori' (l.o., pen in lichtbruine inkt), 'Z 14' (verso, l.m.b., ondersteboven, pen in bruine inkt), 'Georgion' (idem. r.o., ondersteboven, pen in bruine inkt) |
| Verzamelaar | Franz Koenigs |
| Merkteken | F.W. Koenigs (L.1023a) op verwijderde doublure |
| Herkomst | Franz W. Koenigs (1881-1941, L.1023a), Haarlem, verworven in 1929 (Alessandro Allori); D.G. van Beuningen (1877-1955), Rotterdam, verworven met de Collectie Koenigs in 1940 en geschonken aan de Stichting Museum Boijmans Van Beuningen |
| Tentoonstellingen | Amsterdam 1953, nr. T 19; Venetië/Florence 1985, nr. 18; Maastricht/Bruges 2002, nr. II.12; Rotterdam 2009 (coll 2 kw 3); Rotterdam (Rondom Fra B.) 2016 |
| Interne tentoonstellingen |
De Collectie Twee - wissel III, Prenten & Tekeningen (2009) Rondom Fra Bartolommeo (2016) |
| Onderzoek |
Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600 |
| Literatuur | Amsterdam 1953, nr. T 19 (omgeving Giorgione); Aikema/Meijer 1985, nr. 18, ill (D. Campagnola); Ruggeri 1985, p. 235; Byam Shaw 1985, p. 832; Saccomani in Washington 1995, p. 150, onder nr. 31, n. 3; Van der Sman 2002-03, p. 84, nr. II.12, ill. (D. Campagnola, vroeg werk); Saccomani 2004, pp. 203-204, nn. 9, 10 (G. Campagnola, laat werk); Saccomani in Caen 2011, p. 124 onder nr. 33, pp. 220-221, nr. 8; Nickel 2017, vol. 1, p. 47, nr. 230, p. 107 nr. 509-510, p. 108, vol. 2, pp. 16, 23, 29, 31, 33, 69, 71-72 nr. 35 (D. Campagnola, vroeg werk), pp. 73-74, 91-93, 96, 100, 105 nr. 2, p. 592 |
| Materiaal | |
| Object | |
| Geografische herkomst | Italië > Zuid-Europa > Europa |
Entry bestandscatalogus Italiaanse tekeningen 1400-1600
Auteur: Gert Jan van der Sman
Dit blad behoort tot de vroegste landschapstekeningen van Domenico Campagnola. Samen met diens Landschap met een dorp aan een rivieroever (Parijs, privéverzameling) geeft de tekening een goede indruk van de manier waarop de jonge Domenico de tekenstijl van zijn adoptiefvader en leermeester Giulio Campagnola (ca. 1482-na 1515) imiteerde en tegelijkertijd een eerste, voorzichtige stap zette naar een strakkere lijnvoering. Vanaf 1517 zou Domenico een krachtiger handschrift bezigen, waarmee hij zijn tekeningen en eigenhandige kopergravures van een opvallende dynamiek voorzag.
De bij herhaling door Elisabetta Saccomani bepleitte toeschrijving aan Giulio Campagnola is niet houdbaar. Noch in het hier besproken blad, noch in de uitzonderlijk fris bewaard gebleven tekening in Parijs vinden we de levendige licht-donkereffecten die de boompartijen in Giulio’s tekening Berglandschap met gebouwen en twee bebaarde mannen op de voorgrond reliëf verlenen.[1] Tevens valt op dat de contouren van de boomstammen rechts op de voorgrond redelijk scherp zijn aangezet, een werkwijze die eigen is aan Domenico.
De Rotterdamse tekening vormt een vroeg voorbeeld van een paysage ordonné.[2] Weelderig begroeide heuvels, bergtoppen, rustieke bouwwerken en een vlakke waterpartij zijn in dit type landschapstekening op weloverwogen wijze over het beeldvlak verdeeld. De groepen gebouwen zijn in twee lagen boven elkaar geplaatst. De hoge boom rechts op de voorgrond fungeert door de verticale werking als verbindende schakel tussen deze twee plateaus. Van de bergketen aan de einder zijn alleen de omtreklijnen getekend. Mogelijk houdt deze weergave van ‘witte’ bergketens verband met Domenico Campagnola’s bestudering van de grafiek van Albrecht Dürer (1471-1528), in het bijzonder van diens houtsnede De visitatie uit 1503. Met louter grafische middelen wist Domenico een vredige, poëtische sfeer op te roepen. Hoogstwaarschijnlijk werd de landschapstekening als zelfstandig kunstwerk geconcipieerd, bestemd voor een kunstminnaar of bevriend collega.
