Staande apostel

Auteur: Surya Stemerding

Deze tekening bezit de oude annotatie ’Bresciano’. Aanvankelijk werd gedacht dat die aanduiding verwees naar Giovanni Girolamo Savoldo (1480/1485-1548), maar Creighton Gilbert herkende de notitie als een verwijzing naar Girolamo Muziano (ca. 1532-1592).^[1] In Rome, waar Muziano voornamelijk werkzaam was, had hij, zoals gebruikelijk in een stad vol kunstenaarsmigranten, een bijnaam die naar zijn geboorteplaats verwees: ‘il Bresciano’ (de man uit Brescia). Maar vergelijken we diens werk met deze tekening, dan kan op stilistische gronden geen sprake zijn van een toeschrijving aan hem.

De tekening toont een staande figuur met een opengeslagen boek in zijn hand, en past binnen de beeldtraditie van staande apostelen. Door een gebrek aan attributen is alleen niet duidelijk welke apostel is weergegeven. De tekening heeft veel weg van een draperiestudie waarbij minder aandacht is besteed aan het hoofd dat ook te klein is in verhouding tot het lichaam. Gelet op de zwaar aangezette schaduwpartijen in combinatie met witte hoogsels op een gekleurde ondergrond moet de anonieme tekenaar kennis hebben gehad van de chiaroscuro houtsneden van de Sienese kunstenaar Domenico Beccafumi (1486-1551). In die houtsneden zijn profeten en apostelen bovendien in vergelijkbare poses uitgebeeld.