Staande vrouw met drie kinderen (Caritas)

Auteur: Klazina Botke

Deze tekening, opgezet in zwart krijt en uitgewerkt met pen en penseel, toont een vrouw die drie kinderen liefdevol beschermt. Ze heeft haar hoofd naar rechts gewend en kijkt naar het kind dat ze op haar schouder draagt terwijl haar linkerhand liefdevol op het hoofd van het andere jongetje rust. Het derde kind zit rechts op de grond en heeft zich deels verstopt onder de weelderige rok van haar gewaad. De vrouw verbeeldt caritas (liefde of naastenliefde), een van de drie theologische deugden die apostel Paulus in de Bijbel beschrijft: ‘Zo blijven geloof, hoop en liefde over, deze drie; maar de grootste daarvan is de liefde.’^[1] Samen met rechtvaardigheid, voorzichtigheid, kracht en gematigdheid, vormen zij de zeven deugden die de Rooms-Katholieke Kerk als leidraad voor een goed leven stelt. De drie kinderen symboliseren afhankelijkheid en onvoorwaardelijke liefde.^[2]

De tekening is een vrije interpretatie naar een fresco van Andrea del Sarto (1486-1530) in het Chiostro dello Scalzo in Florence (1508-1526). Naast scènes uit het leven van Johannes de Doper schilderde hij daar de personificaties van vier deugden, waaronder Caritas (afb.). Deze voorstelling, geheel in grijstinten weergegeven, gaf hij de illusie van een beeldhouwwerk: de vrouw met haar kinderen lijkt een sculptuur staand in een nis. De compositie van Del Sarto heeft navolging gehad en werd onder anderen door de Nederlandse schilder Jan van Hemessen en de werkplaats van Paolo Veronese (1528-1588) overgenomen.^[3] In de Rotterdamse studie is de compositie enigszins gewijzigd. Zo is het motief van het kind dat onder het gewaad verstopt zit duidelijk aangepast, evenals de houding van de moeder en de twee andere kinderen.