Auteur: Albert Elen
Baltens, zoon van een beeldhouwer en in 1550 als meester toegelaten tot het Sint Lucasgilde in Antwerpen, is een relatief onbekende schilder, tekenaar, graveur en prentuitgever. Zoals bij verschillende andere kunstenaars is Karel van Mander onze voornaamste contemporaine bron over ‘Pieter Balten’, zoals hij hem noemt in zijn Schilderboeck (1604). Balten wordt door Van Mander beschreven als “een seer goet Schilder van Landtschap / volghende seer de manier van Pieter Brueghel, handelend’ oock fraey met der Pen.1 De informatie van Van Mander is echter onbetrouwbaar gebleken. Feitelijk waren Bruegel en Baltens nauw geassocieerde leeftijdgenoten.2 Bruegel is gedocumenteerd in 1551 als medewerker van Baltens bij een (sindsdien verloren gegaan) altaarstuk in Mechelen en lijkt in zijn eerste landschapstekeningen door Baltens te zijn beïnvloed.3 Baltens’ bekende oeuvre is beperkt tot dertien schilderijen en elf tekeningen, waarvan er slechts een voluit is gesigneerd en geen enkele gedateerd.4
Noten
1 Van Mander 1618, folio 257v (ed. Miedema 1994, deel 1, pp. 286-287).
2 J. van der Stock, entry on Peeter Baltens, Grove Art Online [2016], https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T005994
3 M. Royalton-Kisch, ‘Pieter Bruegel as a Draftsman: The Changing Image’, in N.M. Orenstein (ed.), Pieter Bruegel the Elder. Drawings and Prints, New York-New Haven-Londen 2001, pp. 13-40, i.h.b. p. 26.
4 S.J. Kostyshyn, ‘Door tsoecken men vindt’. A reintroduction to the life and work of Peeter Baltens alias Custodis of Antwerp (1527-1584), 3 delen, Cleveland (Ph.D.-thesis at Case Western University) 1995; Hautekeete 2005.
