Twilight Zone, Museum Boijmans Van Beuningen - Satijn Panyigay

Twilight Zone, Museum Boijmans Van Beuningen is onderdeel van een groter project waarin Satijn Panyigay het karakter van de lege tentoonstellingsruimtes van toonaangevende Nederlandse musea die hedendaagse kunst tentoonstellen vastlegt, door ze te fotograferen tussen tentoonstelling in. Ze fotografeerde ook het Kröller-Müller Museum tijdens die korte momenten dat een museum bijna zijn functie verliest, zonder kunst te zien en wanneer er geen bezoekers zijn toegestaan. 

Lege kamers verworden tot kunstwerk

De situatie bij Boijmans Van Beuningen ligt iets anders: het instituut werd jarenlang gesloten voor een vernieuwing en Panyigay mocht de tijd nemen om de essentie van het blootgelegde museum vast te leggen. De kamers van Boijmans hebben een herkenbare architectuur. De ruimtes waar normaal gesproken iconen van kunst te zien zijn, zijn nu leeg, in afwachting. De muren, vloeren, plafonds, kleuren, de lichtinval en sporen van de vorige tentoonstellingen vullen de lege plekken van de identiteit van het museum in. De lege kamers worden zelf het kunstwerk. 

 “Als de kunst ontbreekt, wat zie je dan? Als je niet wordt afgeleid door de kunst? Je ziet alleen de sporen van wat er eerder was, en je fantasie vult de rest in - de verhalen, de gebeurtenissen - en zo nodigen de foto's je uit om naar binnen te keren." 

Een rode draad door de serie Twilight Zone is dat de leegte de kijker confronteert met, en ruimte maakt voor, de ontdekking van de interne speculaties van de geest. De lege ruimtes van Panyigay zitten vol details, karakter, het spel van licht en een onzichtbare spanning. Hoe meer tijd het kost om de leegte van Panyigays fotografie te ontdekken, hoe meer aanwezigheid het oproept. Net als een leeg canvas om in te vullen. 

Eén van de redenen waarom Panyigay voor musea kiest, is vanwege hun intrinsieke neutraliteit, hun anonimiteit. Elke tentoonstelling moet een ander verhaal overbrengen, daarom moet een tentoonstellingsruimte onpersoonlijk, bijna klinisch zijn. Panyigay betreedt die niet-bewoonde gebieden die noch zware gevoelens noch menselijke geschiedenis dragen, en toont ze om in rond te dwalen en om je innerlijke wereld onder ogen te zien. 

Deze benadering rijmt met de tentoonstelling van Yves Klein 'The Specialization of Sensibility in the Raw Material State of Stabilized Pictorial Sensibility' - een show beter bekend als 'The Void' waarvoor alle muren in de galerie en het raam op straat wit werden geverfd. Klein's doel was om een ruimte te creëren voor het onzichtbare picturale klimaat, simpel gezegd - de sfeer. Zijn kale kamer werd paradoxaal genoeg bewoond door de ‘gevoeligheid’ en ‘pure energie’ van de kunstenaar die de ervaring van de kijker van de tentoonstelling transformeert.

Satijn Panyigay

In het oeuvre van Satijn Panyigay is er altijd een harmonieus evenwicht tussen licht en donker, vrolijk en somber, veerkracht en kwetsbaarheid. Haar werk, in afwezigheid van directe menselijke verhalen, is verrassend humaan - ze spreekt de gevoelens van de toeschouwer aan. “Mens zijn betekent voor mij alle emoties verwelkomen, niet alleen de goede. Ik zie de schoonheid in zoveel dingen die niet als zodanig worden ervaren, vooral als het om sentiment gaat, en ik wil die schoonheid versterken. Tijdens het fotograferen in die prikkelvrije kamers ervaar ik vaak dat ik zowel alles als helemaal niets tegelijk voel. Dat is wat ik wil vastleggen en mee naar huis wil nemen op de filmrolletjes die ik gebruik. Maar wanneer mijn werk wordt tentoongesteld gaat het niet meer om mij: het gaat om jou, de kijker en je perceptie. Je geest wordt uitgenodigd om wild te rennen, stilletjes rond te sluipen, of een beetje rust te ervaren van de overweldigende buitenwereld, in deze ruimtelijke zalen. " 

Onder de oppervlakte van de lege ruimtes liggen onderwerpen als vergankelijkheid en melancholie, berusting en hoop voor de toekomst. De fotografie van Panyigay voedt de rust van binnenuit. 

Satijn Panyigay (1988) woont en werkt in Utrecht. Ze heeft deelgenomen aan tentoonstellingen in onder meer Fotomuseum Den Haag, Museum Tot Zover (Amsterdam), Villa Mondriaan (Winterswijk) en kunstbeurzen zoals Art Rotterdam, Unseen Photo Fair, PAN Amsterdam en Amsterdam Art Fair.