Een groep mannen draaiend aan een windas

Auteur: Michael Kwakkelstein

Op de recto van dit dubbelzijdig betekende blad is een bouwplaats te zien waar vier naakte mannen bezig zijn om met behulp van een traditioneel windas een rechthoekige steen op te hijsen die onderaan de mast van een kraan ligt.^[1] Het is moeilijk om het touw te zien dat zich tussen het windas en de katrol boven de steen zou moeten bevinden, tenzij het gaat om een touw dat naar een katrol aan de voet van de mast loopt. De mast is aan de bovenkant gezekerd met zes touwen waarvan er één naar een beschadigde zuil aan de linkerkant leidt. Een groot stenen blok doet daarbij dienst als contragewicht voor het windas.^[2] Een zittende naakte man lijkt bezig om het touw met beide handen af te winden of te geleiden.

Vergelijken we het windas en de kraan in deze tekening met de uitermate deskundige en gedetailleerde wijze waarop Leonardo da Vinci takelwerktuigen weergaf, dan is met diens werk geen verband te leggen.^[3] De vele onduidelijkheden suggereren bovendien dat de tekenaar van dit blad geen technische ervaring had, wat nog wordt bevestigd door de tekening van een wagen op de verso. Deze getuigt van een gebrek aan inzicht in het mechanisme van externe krukassen waarmee het voertuig gemanoeuvreerd kan worden. De puntige tandwielen en het onderstel van de wagen hebben geen enkele relatie met voertuigen in Leonardo’s werk en werden niet door iemand met technische kennis vervaardigd. De zwakke, schetsmatige tekenstijl suggereert dat deze tekeningen kopieën zijn en door een beginner werden gemaakt. Ze dateren waarschijnlijk uit de late zestiende eeuw.