t/m 05 maart 2023
Depot Boijmans Van Beuningen
Piranesi op papier
Het werk van Giovanni Battista Piranesi (1720-1778) lijkt in Depot Boijmans Van Beuningen werkelijkheid geworden; bij het betreden van het gebouw dwaalt het oog door het doolhof van de trappen helemaal naar boven.
'Piranesi op papier' is een presentatie met 39 werken over onderzoek naar alle Piranesiprenten uit de museumcollectie. Piranesi is de meest beroemde graficus van zijn tijd en in dit onderzoeksproject staat zijn wereld van papier centraal. Het onderzoek en de presentatie tonen niet alleen de uitgebreide collectie prenten van de Italiaanse kunstenaar, maar laten ook zijn beslissingen zien als levende, reizende maker, handelaar, en zijn bruisende werkplaats.
Museum Boijmans Van Beuningen bevat met 751 werken de omvangrijkste verzameling van Piranesi’s prenten in museaal Nederland. Door de lichtgevoeligheid en kwetsbaarheid van de werken zijn ze nu maximaal drie maanden te zien, daarna drie jaar lang niet, omdat ze moeten ‘rusten’. Hierom is het een zeldzame kans om Piranesi prenten te bewonderen. Conservator prenten Mireille Linck kon dankzij de Erfgoedtalentbeurs van het Mondriaan Fonds een tweejarig onderzoeksproject uitvoeren. De resultaten zijn te zien in ‘Piranesi op papier’ in Depot Boijmans Van Beuningen en in een online bestandscatalogus.
In januari en februari geeft Mireille Linck speciale tours waarin ze de bezoeker meeneemt in haar onderzoeksproject naar de prenten van Piranesi.
Als museumbezoeker is 'Piranesi op papier' een uitgelezen kans om de indrukwekkende werken van deze beroemde Italiaanse kunstenaar te bewonderen. Het is niet alleen een kans om de prachtige prenten te zien, maar ook om meer te weten te komen over Piranesi's leven en werk als graficus en kunstenaar. Dus als je geïnteresseerd bent in kunst, geschiedenis of Italiaanse cultuur, is dit zeker een tentoonstelling die je niet mag missen.
Verhaal achter het watermerk
De prenten zijn gedrukt op handgeschept papier uit de achttiende eeuw met alle een watermerk dat uniek is voor de papiermolen waar het gemaakt werd. Hieruit kan bijvoorbeeld worden afgelezen waar Piranesi zijn materialen vandaan haalde. Het uitgevoerde watermerkenonderzoek geeft inzicht in het werkproces van Piranesi en is niet alleen van belang voor de datering van de prenten, maar ook om ze te onderscheiden van herdrukken. Hieruit is nieuwe kennis opgedaan over zijn papiergebruik, zijn oeuvre bij leven en hoe zijn kinderen zijn werk voortzetten na zijn dood. Ook leverde het verrassingen op, zoals de ontdekking van een tot nu toe onbekend watermerk.
Giovanni Battista Piranesi
Giovanni Battista Piranesi was een veelzijdig kunstenaar, opgeleid als architect en blonk uit als prentmaker en handelaar. Hij heeft enorm veel grafiek geproduceerd, vooral tijdens de laatste dertig jaar van zijn leven. Meer dan duizend individuele etsen kwamen tot stand, wat neerkomt op een gemiddelde productie van 2,3 prenten per maand. Deze etsen werden vooral uitgegeven in de vorm van reeksen en prentenboeken. De ‘Vedute di Roma’, zijn beroemde prentserie met indrukwekkende gezichten op Rome, zijn in deze presentatie ook verwerkt in een interactieve online plattegrond van de stad. Piranesi’s meest spraakmakende prenten zijn de ‘Carceri’ (kerkers of gevangenissen). Deze denkbeeldige ruimtes waar geen eind aan lijkt te komen inspireerden veel andere kunstenaars – M.C. Escher was bijvoorbeeld een groot bewonderaar, maar ook de surrealisten, en schrijvers als Samuel Taylor Coleridge, Edgar Allen Poe, Jorge Luis Borges en Franz Kafka.
Hieronder is de kaart van Rome te zien waarin verschillende werken van Piranesi worden uitgelicht. Rome was de kunstenaars grootste inspiratiebron, waardoor de stad in veel van zijn werken voorkomt.
