Roofkunst in Nederlands openbaar bezit
Nadat de nationaalsocialisten in 1933 in Duitsland aan de macht kwamen, werden Joden vervolgd en hun eigendommen geconfisqueerd. Dit mondde uit in grootschalige kunstroof vooraf en tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij kunstwerken werden geroofd, geconfisqueerd of onder dwang voor lage prijzen moesten worden verkocht, om bijvoorbeeld te voorzien in levensonderhoud of om een vlucht naar een ander land te bekostigen. Dit gebeurde onder andere in Oostenrijk vanaf de Anschluss in 1938 en in landen zoals Frankrijk en Nederland gedurende de bezetting. Via kunsthandels, veilingen of particulieren kwamen roofgoederen soms in Nederlandse musea terecht, zonder dat deze het wisten. Ook in latere jaren verwierven musea kunstobjecten, zonder te weten dat deze tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofd, onder dwang verkocht of geconfisqueerd waren.
Onderzoeksprojecten Museale Verwervingen
Sinds twee decennia is er hernieuwde belangstelling voor deze roofkunst. In 1998 uitte zich dit in de opzet van het eerste landelijke onderzoeksproject van de Museumvereniging over de verwervingen in de jaren 1940-1948. Dit werd voortgezet in het huidige onderzoeksproject Museale Verwervingen vanaf 1933, dat zich concentreert op de verwervingen in de jaren 1933-1940 en 1948-heden. Museum Boijmans Van Beuningen heeft aan zowel het eerste onderzoeksproject als het daaropvolgende onderzoek deelgenomen, en rond het project Museale Verwervingen vanaf 1933 in 2018 af. Doel van deze projecten is om na te gaan of er na 1933 kunstwerken zijn verworven die in Nederlandse museumcollecties terecht zijn gekomen en waarvan de herkomst vragen oproept met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog. Hebben de Nederlandse musea kunstwerken in hun collecties die tussen 1933 en 1945 onder verdachte omstandigheden van eigenaar wisselden? De Museumvereniging heeft de musea gevraagd om de herkomstgeschiedenis van hun collecties te onderzoeken, om zo een inventarisatie te kunnen maken van voorwerpen in Nederlands museaal bezit met een herkomst die duidt of zou kunnen duiden op onvrijwillig bezitsverlies.