Gezicht op een Italiaanse stad met boogbrug

Auteur: Yvonne Bleyerveld

Deze tekening ontleent zijn sfeer aan de met snelle penlijnen getekende gebouwen – met aan de linkerkant een dicht patroon van huizen en daken – en de verspreid aangebrachte blauwe wassingen, die in de ver gelegen partijen van het landschap lichter zijn. Vanaf het bootje onder de brug wordt een visnet uitgeworpen. Hoogstwaarschijnlijk gaat het hier niet om een specifiek Italiaans stadsgezicht, met andere woorden niet om een voorstelling ‘naar het leven’, maar om één ‘uit de geest’.

De tekening stond eerder op naam van Willem van Nieulandt II (1584-1635), totdat Wegner hem in 1963 aan Lodewijk Toeput toeschreef.¹ Hij deed dit op grond van de overeenkomsten tussen dit stadsgezicht en twee getekende landschappen van de kunstenaar in Bergamo, gedateerd 14 september 1601 – dus vijf dagen na de Rotterdamse tekening – en 8 september 1604.² Wegner suggereerde dat dit drietal tot hetzelfde schetsboek behoorde.³ Dit is niet te bewijzen, maar duidelijk is wel dat de dateringen op de drie bladen van dezelfde hand zijn.⁴ Bovendien is de vlotte manier waarop het stadsgezicht in de achtergrond van de tekening in Bergamo uit 1601 neergezet is, vergelijkbaar met de tekenstijl van het stadsgezicht in de Rotterdamse tekening.⁵

Een brug over een beek of rivier is een motief dat op veel van de landschapstekeningen toegeschreven aan Toeput voorkomt.⁶ In de Rotterdamse tekening is de weergave van de architectuur trefzeker, maar in de voorgrond, de wolkenpartijen en de schetsmatig weergegeven figuren zijn de lijnen een stuk losser. Deze tekenstijl treffen we – eveneens in combinatie met blauwe wassingen – bijvoorbeeld ook aan in Toeputs Gezicht op de lagune van Venetië in Leiden en in zijn Gezicht op Florence in Hamburg.⁷