Staande naakte jongeling

Auteur: Rosie Razzall

Dit blad met een naaktstudie in rood krijt op elke zijde illustreert het gebruik in werkplaatsen om menselijke figuren te tekenen, een praktijk die floreerde in het Florence van de zestiende eeuw. De mannelijke figuur met staf op de recto is tijdens een studiesessie naar een poserend levend model in de klas getekend. Omdat er geen vrouwen voor deze lessen poseerden, is de vrouwelijke figuur in contrapposto op de verso wellicht naar een antiek standbeeld vervaardigd. Haar rechterarm is in twee standen weergegeven; de arm met de hand dicht bij haar kruis doet sterk doet denken aan de Venus pudica, een veel voorkomende variant op Venus naar klassieke beelden. 

De tekening is vermoedelijk van de hand van een Florentijnse maniërist, zij het vooralsnog zonder een overtuigende toeschrijving. Twee afzonderlijke, eerdere inscripties op het blad vermelden Agnolo Bronzino (1503-1572), die in het midden van de zestiende eeuw in Florence werkte. De kunsthistoricus Bernard Berenson onderschreef deze suggestie,^[1] maar inmiddels achten meerdere deskundigen andere kunstenaars waarschijnlijker. Daarbij worden Andrea Boscoli (1550/1560-1606/1608),^[2] Matteo Rosselli (1578-1650)^[3] en Lodovico Cardi, bekend als Cigoli (1559-1613)^[4] het vaakst genoemd. Een goede vergelijking is een studie naar het leven door Boscoli in Amsterdam^[5] waarin de overgangen binnen de schaduwpartijen enigszins vergelijkbaar zijn, al zijn de gelaatstrekken van de figuur gedetailleerder uitgewerkt dan in onze tekening. De figuur op de verso van het Rotterdamse blad is met snelle, lossere arceringen en dubbele contourlijnen neergezet. De studie kan van een andere hand zijn, wat zou betekenen dat het blad door meerdere leden van de werkplaats werd gebruikt.