Maria met het Christuskind en Johannes de Doper

Auteur: Klazina Botke

Andrea del Sarto was in het zestiende-eeuwse Florence een van de meest gekopieerde kunstenaars en zijn werk diende een hele nieuwe generatie schilders tot voorbeeld. Het kopiëren van zijn schilderijen werd in opdracht van verzamelaars gedaan, het natekenen van zijn schilderijen en fresco’s was vooral een oefening voor jonge kunstenaars om de eigen vaardigheden te verbeteren en diende ook wel om beeldmotieven voor eventueel later gebruik vast te leggen. Deze wat stijve tekening werd vervaardigd naar de zogenaamde Porta a Pinti Madonna, een monumentaal fresco dat Del Sarto rond 1521 voor een tabernakel op een straathoek bij de San Giusto alle Mura, net buiten de Florentijnse stadspoort, schilderde. Het werd beschouwd als een van de belangrijkste kunstwerken uit het cinquecento, maar is door eeuwenlange blootstelling aan de elementen helaas niet bewaard gebleven. Hoe het origineel er uit moet hebben gezien is te af te leiden uit de vele geschilderde kopieën.^[1] Het is ook niet uitgesloten dat onze tekening werd vervaardigd naar een van de contemporaine kopieën, zoals die in Florence en Birmingham.^[2]

De overdadige draperieën van Maria’s kleding en de inventieve compositie, met het Christuskind en de kleine Johannes aan weerszijden van Maria en staand op een door haar gewaad afgedekte rotspartij, verklaren waarom dit fresco zo vaak is gekopieerd.^[3] Daarnaast was de Porta a Pinti Madonna zeer toegankelijk. Het fresco bevond zich in de openbare ruimte en was bedoeld voor publieke devotie. In de Rotterdamse tekening zijn de houdingen van Maria, Christus en Johannes overgenomen, maar is geen sprake van de subtiele stijl waar Andrea del Sarto om bekend staat. De studie blijft een grove weergave van de drie figuren, waarbij de details niet zijn uitgewerkt en, te oordelen naar de plooival, ook niet zijn begrepen. Soortgelijke kopieën zijn onder andere te vinden in Kopenhagen en Londen.^[4]