Auteur: Judith Niessen (2012-11-28)
Frans Francken de Oudere (of Francken I) stond, samen met zijn broers Hieronymus I (ca. 1540-1610) en Ambrosius Francken I (ca. 1544-1618), aan het begin van een schildersdynastie, waarvan de bekendste exponent zijn zoon Frans Francken II (1581-1642) is.1 Francken I begon zijn studietijd bij zijn vader Nicolaes Francken (ca. 1510/20-1596) en ging vervolgens in de leer bij Frans Floris in Antwerpen. Vanaf 1567 stond Francken als meester ingeschreven in het Antwerpse Sint-Lucasgilde, waarvan hij in 1587 deken was. Samen met Maarten de Vos, Frans Floris en zijn broer Ambrosius Francken, was Frans I de belangrijkste schilder van de contrareformatie– de kunstenaars ontvingen tal van opdrachten toen de kerken in Antwerpen en omgeving na 1585 door de katholieken opnieuw werden ingericht.
Naast grootfigurige voorstellingen, zoals Christus onder de schriftgeleerden uit 1587 in de Antwerpse kathedraal, schilderde Frans Francken I ook kleinschalige en veelfigurige werken, zoals de Kruisdraging uit 1597, nu in Dresden.2 Frans Francken II, die het vak onder andere van zijn vader en zijn oom Hieronymus leerde, ging door op de kleinschalige en veelfigurige stijl van de eerste en nam zeker in de beginjaren van zijn carrière een groot deel van zijn vaders repertoire over. Schilderijen en tekeningen van Francken I en II uit de jaren waarin beiden als kunstenaar werkzaam waren, is dan ook moeilijk van elkaar te onderscheiden. Zij signeerden bovendien op gelijke wijze, waarbij de verhelderende toevoeging d.o. (de oudere) of d.j. (de jongere) door beiden niet consequent aan de signatuur werd toegevoegd.
Noten
1 Deze biografie is gebaseerd op Turner 1996, dl. 11, pp. 716-717 (U. Härting).
2 Antwerpen, Onze-Lieve-Vrouwe Kathedraal; Dresden, Gemäldegalerie, inv. nr. 856. Beide werken zijn afgebeeld in Härting 1989, afb. nrs. 15-16.
