'In het depot heeft niemand gekozen wat je te zien krijgt zoals in een museum. Het is niet geregisseerd.’
Christel van Hees.
Verborgen schatten
De collectie van Museum Boijmans Van Beuningen bestaat uit meer dan 154.000 objecten waarvan slechts 8% wordt getoond op zaal. In deze rubriek kiezen museum medewerkers hun favoriete objecten, nu nog verborgen achter gesloten deuren maar straks te zien in het depot. Christel van Hees, hoofd Conservering en restauratie, kiest.
Dwarsverbanden
Wat ik geweldig vind aan de Boijmanscollectie is dat we over de breedte heel veel kunstwerken hebben waartussen je dwarsverbanden kunt leggen. We hebben oude meesters, hedendaagse kunst, klassiek moderne kunst, een prentenkabinet,
installaties op het gebied van toegepaste kunst, design én de Stadscollectie binnen onze muren. Behalve dat de collectie veelzijdig is, heeft zij kwaliteit en internationale allure.
Ik ben niet zo’n fan van de term ‘topstukken’. Wanneer het verhaal achter een werk interessant is, dan kan in principe alles een topstuk zijn. ‘De toren van Babel’ van Pieter Bruegel, de werken van Hieronymus Bosch en de surrealisten worden natuurlijk wel terecht als de iconen van Museum Boijmans Van Beuningen gezien. Wat ik belangrijk vind s dat je vertelt welke werken we nog meer hebben en dat we als museum meer doen dan tentoonstellingen maken. Er wordt ook geconserveerd, gerestaureerd en onderzoek uitgevoerd naar objecten.
Buisstoelen
Onze collectie industriële vormgeving is voor het publiek heel leuk om te zien, omdat de objecten vaak zo herkenbaar zijn. Zoals bijvoorbeeld onze collectie stoelen waarbinnen ontwerpen van J.J.P. Oud, Gerrit Rietveld, Willem Hendrik Gispen en Marcel Breuer. Deze herkenbaarheid en het feit dat het veelal gebruiksvoorwerpen zijn, maakt ook dat ze tot een kwetsbare categorie horen. Een buisstoel op zaal, die we het liefst open en bloot willen tonen, loopt meer gevaar dan onze Bruegel. Mensen herkennen zo’n buisstoel en willen hem graag aanraken, of er zelfs op zitten. Zo’n stoel is daar oorspronkelijk voor bedoeld, maar wanneer honderd mensen per dag de armleuning aanraken dan zit er aan het einde van het jaar een kale plek op. Bij de kwetsbaarheid van dit soort objecten staan niet veel mensen stil, maar voor het behoud is het voor het museum erg belangrijk om zich hier bewust van te zijn. Net zoals bij de problematiek van de achteruitgang van het materiaal plastic bijvoorbeeld. Het werk van de afdeling Conservering en restauratie gaat niet alleen over de actieve behandeling van werken zoals het schilderij ‘Otto van der Waeyen in Pools kostuum’ van Ferdinand Bol, dat we nu aan het restaureren zijn. Het gaat ook vaak over verantwoord beheer en het behoud; de passieve conservering en het beperken van risico’s bij hanteren en vervoeren van objecten.
10 schilderijen van Karel Appel
Van Karel Appel tonen we soms maar een werk in het museum, maar we hebben veel meer werken van hem in de collectie. Hetzelfde geldt voor Francis Picabia waar we zeven werken van hebben. Het aardige van het depot is dat je straks als bezoeker onze gehele collectie schilderijen van Appel of Picabia kunt zien. In het depot heeft niemand gekozen wat je te zien krijgt zoals in een museum. Het is niet geregisseerd.
Karel Appel, Stierige kat, 1951.
Handtekeningmachine
Vastleggen en uitbreiden van kennis kan ook gezien worden als een vorm van conservering. We hadden laatst een bruikleenaanvraag voor de ‘Handtekeningmachine’ van Helena en Axel van der Kraan. We constateerden dat het object niet meer optimaal werkte. De restaurator moderne en hedendaagse kunst heeft vervolgens samen met de kunstenaars naar hun object gekeken. De rol papier waar de handtekening op wordt gezet zat scheef en de pen die door een nagemaakte hand wordt vastgehouden was afgebroken. Die moest vervangen worden en we wilden van de kunstenaars precies weten waar we op moesten letten bij het restaureren. Moet het een blauwe pen zijn? Wat moet de uitstraling van de pen zijn? We proberen, wanneer mogelijk, de kunstenaars te raadplegen om van hen te horen wat de kern van hun werk is om de best mogelijke conservering en restauratiebeslissingen te kunnen nemen. Hun input documenteren we zodat het voor latere generaties bewaard zal blijven.
Helena en Axel van der Kraan, Handtekeningmachine, 1977.Depot Journaal
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Depot Journaal #1 dat deel uitmaakt van een serie van 6. Wil je graag alle gedrukte edities thuis ontvangen? Stuur dan een email naar info@boijmans.nl met je volledige naam en adres, plus de vermelding ‘ontvangst Depot Journaal’.