Rhonda Zwillinger

Rhonda Zwillinger (66) is terug. Na ruim twintig jaar afwezigheid is er in Museum Boijmans Van Beuningen een presentatie te zien van ‘Arizona’s woestijnkoningin’.

De Amerikaanse kunstenaar maakte furore in de jaren tachtig van de vorige eeuw met sculpturen en installaties vol glimmende kralen en nepedelstenen. Haar werk was ambachtelijk, decoratief en tegelijk inhoudelijk sterk. Thema’s uit de populaire (volks)cultuur speelden een belangrijke rol, net als de beeldtaal van Hollywoodfilms. Met haar werk leverde Zwillinger een humoristisch commentaar op wat maatschappelijk gangbaar is en op man- en vrouwverhoudingen.

Keerpunt

Het verhaal van Rhonda Zwillinger is bepaald bijzonder. Toen ze doorbrak als kunstenaar, was de East Village in New York nog haar uitvalsbasis. Ze paste daar uitstekend tussen de kunstenaars die zich afzetten tegen de gevestigde kunst en hun werk toonden in huiskamergaleries, leegstaande panden en clubs. Begin jaren negentig veranderde Zwillingers leven echter drastisch. Ze ontwikkelde een overgevoeligheid voor chemische stoffen, zo ook de materialen waarmee ze werkte. Het was beter voor haar om te wonen in een omgeving met zo weinig mogelijk prikkels, een huisje aan de rand van de woestijn in Arizona werd haar nieuwe werkplek. Zwillinger legde dit keerpunt vast met het fotoproject The Dispossessed (1998), dat gaat over mensen die door ziekte naar de rand van de samenleving zijn gedreven. Daarna vond de kunstenaar geleidelijk aan nieuwe manieren om zich uit te drukken.

Humoristisch

Zwillinger werkt nog altijd met kralen, maar met kit en lijm werkt ze niet langer; ze rijgt de kralen aan strengen en past de oude handwerktechnieken toe die ze van haar Russische oma heeft geleerd. De strengen worden vastgehaakt aan objecten die juist worden gezien als voorwerpen van noeste (mannelijke) arbeid: verroeste spades, onderdelen van landbouwwerktuigen en andere dingen die zij vond tijdens haar wandelingen in de woestijn.

Kwetsbaar

Het museum toont het werk van Zwillinger in de vier etalages van het Klaverblad. Elke etalage bevat werk uit een andere fase van haar leven. Van haar vroege New Yorkse werk tot de monumentale wandsculptuur Digging Deep (2014-2016), die Zwillingers strijd om er bovenop te komen symboliseert. De vier ruimtes worden met elkaar verbonden door een installatie die speciaal voor deze gelegenheid is ontwikkeld. Hierbij heeft Zwillinger zich laten inspireren door de Gerestaureerde Venus van Man Ray uit de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen. Op deze manier wordt een link gelegd met 'Gek van surrealisme', de hoofdtentoonstelling dit voorjaar.