Winters dorpsgezicht met knotwilgen en andere bomen

Auteur: Judith Niessen

Deze tekening is door Haverkamp Begemann toegeschreven aan Antoni Behagle (actief 1560-63).¹ Drie gesigneerde en gedateerde landschapjes zijn van de kunstenaar bekend. Twee daarvan, beide 1560 gedateerd, bevinden zich in Amsterdam. De eerste is voluit gesigneerd antoni behagle v. Armentiers en AB gemonogrammeerd. De tweede tekening is alleen gemonogrammeerd.² Een derde, gemonogrammeerd en 1563 gedateerde voorstelling van een een dorpje wordt bewaard in Braunschweig.³

Behagle’s stijl kenmerkt zich door zijn droge penvoering die doet denken aan de etstechniek en door de in miniatuur getekende huizen en bomen in zijn dorpsgezichten. Het is dus niet verwonderlijk dat Haverkamp Begemann dit dorpsgezicht associeerde met deze kunstenaar. De vloeiend getekende krommingen van de bomen en het rond weglopen van de zandpaden in diens landschappen staan echter in contrast met de stekelige lijnvoering van de Rotterdamse tekening. Een ander in miniatuur getekend dorpsgezicht uit Leiden, dat bestaat uit twee samengevoegde tekeningen, heeft dezelfde soort stekelige bomen als het landschap in dit museum. Het onderscheidt zich evenwel in detaillering en is van weer een andere hand dan de tekeningen van Behagle en het Rotterdamse dorpsgezicht.⁴ De Rotterdamse tekening, de werken van Behagle en de tekening in Leiden zijn vermoedelijk rond 1560 in dezelfde omgeving vervaardigd. Ze kunnen worden geplaatst in een traditie van kleine, op zichzelf staande landschappen die in die periode aan populariteit wonnen, dankzij tekeningen van de Meester van de kleine landschappen en de gravures die daarnaar zijn vervaardigd.