Een vrouwenhoofd met ingevlochten haar en een plat hoofddeksel, driekwart naar links gewend

Auteur: Judith Niessen

Deze tekening en Een vrouwenhoofd met een gesluierd hoofddeksel (inv. nr. N 182) maakten vermoedelijk ooit deel uit van hetzelfde blad. De sporen van zwart krijt wijzen op een ondertekening, waarna de vrouwenkopjes zijn uitgewerkt met fijne, enigszins nerveuze pennestreken, korte, soms slordige arceringen en stippels. Op basis van tekenstijl en gezichtstypen kunnen de tekeningen in de navolging van Hugo van der Goes worden geplaatst. De fijne penvoering met de korte arceringen en het stippelwerk is terug te zien in de ondertekening van zijn schilderijen en de enige tekening die met grote zekerheid aan hem kan worden toegeschreven, De ontmoeting van Jakob en Rachel in Oxford.¹ De gezichtstypen zijn bijvoorbeeld vergelijkbaar met Maria Magdalena en de oudere donatrice op het rechterzijluik van Van der Goes’ Portinari-altaar in Florence.² Zoals bij meer tekeningen uit zijn navolging, gaat het ook hier waarschijnlijk om kopieën naar onbekende, mogelijk geschilderde voorbeelden. De schilderachtige benadering, de stugge en onhandige afwerking van details en de abrupte afbreking aan de onderzijde van de vrouw met het platte hoofddeksel wijzen hierop.

Boon meent dat deze twee vrouwenkopjes van dezelfde hand zijn als het blad met Twee knielende vrouwen in London, de Knielende vrouw in New York en een ‘Zwangere Madonna’, in de voormalige verzameling Poynter in London.³ Hoewel alle vijf de tekeningen onder invloed van Hugo van der Goes zijn ontstaan, zijn er verder geen overeenkomsten tussen deze tekeningen aan te wijzen en is een toeschrijving aan dezelfde kunstenaar niet te rechtvaardigen. Bucks veronderstelling dat de maker van deze tekeningen ook verantwoordelijk was voor de Allegorie op de Deugd en de Schoonheid in Berlijn is weliswaar beter beargumenteerd, maar uiteindelijk ook niet houdbaar. Deze voorstelling, die is gekopieerd naar een verloren ontwerp voor een entremets, een opvoering die bij een feestbanket tussen gangen door gehouden werd, is getekend in dezelfde nerveuze streek en de gelaatstrekken van de figuren zijn in enige mate aan elkaar verwant.⁴ De hier besproken tekeningetjes zijn echter zwakker qua uitvoering en de gezichten zijn minder karakteristisch dan die in de Berlijnse tekening. De tekenstijl wijst op een mogelijke datering rond de jaren 1480-90. Hierover kan echter, aangezien het hier vermoedelijk kopieën betreffen, weinig met zekerheid worden gezegd.