Oudtestamentische voorstellingen: (mogelijk) Abimelech bespiedt Isaac en Rebecca (Genesis 20: 1-2), Rebecca voor Abimelech en De dood van Abimelech (Rechteren 9: 54)

Auteur: Judith Niessen

Deze tekening is een nogal grof uitgevoerde kopie naar een ontwerp voor een glasvenster, met ongeveer gelijke maten (208 mm) in Berlijn.¹ Het origineel maakt deel uit van een groep stilistisch aan elkaar verwante tekeningen, die wordt toegeschreven aan de Pseudo-Aert Ortkens, in het verleden geïdentificeerd met de glasschilder Aert Ortkens (actief, Antwerpen 1513-1538) of Adriaen van den Houte (Mechelen 1459-1521).² De voorstelling is moeilijk te identificeren. Mogelijk zijn hier Isaak en Rebecca voorgesteld die worden bespied door Abimelech, koning der Filistijnen. De voorstelling wijkt enigszins af van het verhaal in Genesis (20: 1-2), waar wordt beschreven hoe Isaac Abimelech voorhoudt dat zijn vrouw Rebecca zijn zuster is. Nadat de koning het paar elkaar ziet liefkozen, roept hij Isaac bij zich en berispt hem. In deze tekening is het echter niet Isaac die voor hem knielt, maar Rebecca. In de achtergrond speelt mogelijk een andere Abimelech de hoofdrol. Het betreft hier één van de koningen beschreven in het boek Rechteren (9: 54), die oneigenlijk heerst over Sichem. Na enkele jaren heerschappij belegert hij de stad Tebes bij een volksopstand. De bevolking verschanst zich in de toren en verdedigt de stad vol vuur tegen de troepen van de koning. Als Abimelecht de toren nadert gooit een vrouw een steen op zijn hoofd die zijn schedel verbrijzelt. In doodsnood vraagt hij zijn wapendrager om zijn zwaard te trekken en hem te doden, ‘zodat er niet van mij gezegd zal worden: “een vrouw heeft hem gedood”’.

Wat het tafereel ook moge verbeelden, het Berlijnse origineel behoorde waarschijnlijk tot dezelfde serie als de tekening met daarop een niet niet nader geïdentificeerd Vrijend paar in Norfolk.³ Niet alleen heeft deze voorstelling een soortgelijke thematiek, maar ook daar zijn drie verschillende gebeurtenissen afgebeeld.