Een elegant paar

Auteur: Judith Niessen

Dit elegante paar is gekopieerd uit De dans van Maria Magdalena, een gravure van Lucas van Leyden uit 1519 (afb. 1).¹ Deze prent laat het wereldse leven van Maria Magdalena zien voordat zij door Christus werd bekeerd, een geliefd thema in eigentijdse religieuze toneelstukken.² In de voorgrond danst Maria Magdalena met een man op de muziek van een trommelaar en een fluitspeler. Om haar heen staan en liggen minnende en pratende mensen. In het middengedeelte is de vrouwelijke heilige te paard gedurende de hertenjacht afgebeeld. Haar latere bekering wordt alleen duidelijk door haar hemelvaart in de achtergrond, en het aureool waarmee ze in elke scene is afgebeeld. Het dansende paar in deze tekening is nauwkeurig van Lucas’ prent overgenomen en heeft dezelfde afmetingen. Alleen het aureool bij Maria Magdalena is achterwege gelaten, waardoor elke verwijzing naar de heilige verdwenen is.

De maker probeerde de techniek van de gravure na te bootsen door de arceringen vrijwel exact na te tekenenen. Getekende kopieën naar gravures van Lucas waren rond 1600 zeer populair. Kunstenaars als Hendrik Hondius, Hendrick Goudt en Johannes en Hieronymus Wierix kopieerden in tekeningen of gravures zeldzame en kostbare prenten van de Leidse kunstenaar. Dit gebeurde zowel in opdracht van verzamelaars als voor de vrije markt. Zo vulde Hondius enkele lacunes in de collectie van Johannes Uyttenbogaert, voor wie hij de prenten van Lucas van Leyden verzamelde, aan met getekende kopieën van zijn hand. De gegraveerde en getekende kopieën van de gebroeders Wierix en Hendrick Goudt waren daarentegen vermoedelijk bedoeld voor de vrije markt.³ Het was blijkbaar een techniek om trots op te zijn: de tekeningen zijn vaak op perkament uitgevoerd en werden zelfs voorzien van een signatuur van de kopiïst. In tegenstelling tot de meeste van deze tekeningen naar Lucas, nam de maker van dit blad slechts een deel van de compositie over. Desondanks past de voorstelling binnen deze traditie van getekende kopieën naar prenten en moet het rond dezelfde tijd, circa 1600 gedateerd worden.

Lucas van Leyden. The dance of Mary Magdalene, 1519. Amsterdam, Rijksmuseum, inv. no. RP-P-OB-1706