De stichting van Constantinopel

Auteur: Judith Niessen

Deze tekening behoort, samen met inv. nrs. MB 1774, MB 1776, MB 1778, MB 1783, MB 1784, MB 1785 tot een groep van zeven tekeningen die gebeurtenissen uit het leven van beroemde keizers uitbeelden. Zie voor de toeschrijving van de gehele groep MB 1774.

Na de doop van Keizer Constantijn, probeerde deze tevergeefs Rome te ontdoen van heidense gebruiken en besloot elders een nieuw Rome te stichten. Hij ging op reis om Troje tot zijn nieuwe hoofdstad te maken, maar volgens de legende, greep God in. Hij maakte duidelijk dat het nieuwe Rome moest worden gesticht in Byzantium: een vogel trok de aandacht van Constantijn door een touw van de werkmannen op de bouwplaats te laten vallen. Het verhaal is beschreven door de kardinaal en kerkhistoricus Caesar Baronius (1538-1607) in deel drie van zijn twaalfdelige Annales Ecclesiastici (III, Annus 324), die tussen 1588 en 1607 werd gepubliceerd. Deel drie kwam uit in 1592 en het verhaal vond meteen zijn weg in de beeldende kunst. Niet alleen deze kunstenaar gebruikte het voor een van zijn tekeningen uit de reeks. Ook Peter Paul Rubens baseerde in 1522 een van zijn ontwerpen, voor een serie taptijten over het leven van Constantijn de Grote op deze geschiedenis.¹

Nog twee tekeningen uit deze groep, ieder met afwijkende maten, beelden episodes uit de geschiedenis van Constantijn af. Het zijn Het visioen van Constantijn, inv. nr. MB 1778 en De dood van Maxentius, inv. nr. MB 1776.