Studieblad met vrouwenhoofd in profiel en twee trompetblazende staande engelen

Auteur: Giada Damen

Deze tekening maakte deel uit van een grote groep bladen en tekeningenboeken die na de dood van Maso Finiguerra in diens bottega (werkplaats) achterbleven. Terwijl een groot deel van dit materiaal in de Medici-collectie in Florence belandde – zo’n honderd bladen bevinden zich in het Uffizi – raakten ook veel tekeningenboeken en bladen hieruit verspreid. Deze bevinden zich nu in meerdere musea en privécollecties over de hele wereld.^[1]

Op dit blad combineerde de tekenaar studies van uiteenlopende onderwerpen: links zien we het hoofd van een vrouw in profiel met een sluier, en rechts twee gevleugelde engelen die op een blaasinstrument spelen. De motieven werden vermoedelijk aan antieke bronnen ontleend.

Zoals Albert Elen opmerkte, suggereren enkele aspecten van de tekening – een afgesneden watermerk halverwege de rechterrand en een oud folionummer in de rechterbovenhoek op de verso – dat het blad ooit deel uitmaakte van een quarto schetsboek.^[2] Een ander blad van dezelfde omvang, waarin eveneens figuren uit het eigentijdse leven met motieven uit de klassieke oudheid zijn gecombineerd, bevindt zich nu in Parijs.^[3] Lorenza Melli opperde dat het blad in Rotterdam en dat in Parijs uit hetzelfde taccuino (schetsboek) komen.^[4]

De tekening werd aan het eind van de negentiende eeuw aan Paolo Uccello (1397-1475) toegeschreven, en later aan Domenico Veneziano (1410-1461),^[5] maar Degenhart en Schmitt plaatsten het werk in 1968 samen met een grotere groep bladen, omschreven als de ‘Finiguerra groep’, in de kringen rond de Florentijnse schilder Maso Finiguerra.^[6] De scherpe lijnvoering van de studies die zowel als tekenoefening dienden, als repertorium van beeldmotieven waar in de bottega op kon worden teruggegrepen, maakt het lastig te achterhalen wie binnen de werkplaats de maker is. Recentelijk voerde Melli echter aan dat, hoewel verschillende tekeningen van Finiguerra en diens werkplaats niet van dezelfde vaardige hand zijn, veel van deze werken toch aan de meester zelf moeten worden toegeschreven aangezien zijn tekenstijl een zwaar stempel op het werk en de artistieke ontwikkeling van al zijn medewerkers drukte.^[7] Volgens Melli vervaardigde Finiguerra dit blad tegen het einde van zijn carrière toen zijn stijl sterk door het werk van of Antonio del Pollaiuolo (1433-1498) werd beïnvloed.