:host { --enviso-primary-color: #FF8A21; --enviso-secondary-color: #FF8A21; font-family: 'boijmans-font', Arial, Helvetica,sans-serif; } .enviso-basket-button-wrapper { position: relative; top: 5px; } .enviso-btn { font-size: 22px; } .enviso-basket-button-items-amount { font-size: 12px; line-height: 1; background: #F18700; color: white; border-radius: 50%; width: 24px; height: 24px; min-width: 0; display: flex; align-items: center; justify-content: center; text-align: center; font-weight: bold; padding: 0; top: -13px; right: -12px; } .enviso-dialog-content { overflow: auto; } Previous Next Facebook Instagram Twitter Pinterest Tiktok Linkedin Back to top
Christus aan het kruis

Christus aan het kruis

Anoniem (in circa 1375-1400)

Vraag maar raak

Laden...

Bedankt, je vraag is verzonden.

Helaas, er is iets mis gegaan met het verzenden van je vraag. Probeer het aub nog eens.

High-res beeldmateriaal aanvragen

Meer informatie

Specificaties

Titel Christus aan het kruis
Materiaal en techniek Pen in bruine inkt, op fijn perkament
Objectsoort
Tekening > Tweedimensionaal object > Kunstvoorwerp
Locatie Dit object is in het depot
Afmetingen Hoogte 209 mm
Breedte 134 mm
Makers Tekenaar: Anoniem
Inventarisnummer I 189 recto (PK)
Credits Bruikleen Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (voormalige collectie Koenigs), 1940
Collectie Tekeningen & Prenten
Verwervingsdatum 1940
Vervaardigingsdatum in circa 1375-1400
Inscripties ‘Ad Virgam/ Virgam lava sepe cum vino deco[…]/ Salviae mac[…]/ Item avis cucurbutte sicce/ Sanat unlcera virgae etiam patri[…]/ Ad lubrices/ Ut humbricis aures […]/ Patieti bibere lac/ purum tribus/ Aut puathor duebus, friuta die mau[…]/ Ei abeva trita bibere cum aceto/ Ad tam magnum tonitruum qui/ Expurgiscitus non dormir sed mortum/ Sonttum igitur valde est/ So[…] placere querimus quos/ Non placere domino scimus/ Nec sibi met ipsi/ Presus est qui semet ipsum/ Quotidie exquirere atque/ Cognossere solitibus non est’ (pen in zwarte inkt, 15de-eeuws handschrift); ‘Ego frater […] habeo […] unum librum/ Ego frater […] habeo unum librum de quo non/ Non bene […] eclesia […] Gaudet/ […] animo facet qua […] se in alto auget/ Sunt tria qua […]/ salmon[…] sap[…] veer[…]/ Pauper/ Superbia est eletio penitiosa quae inferiorem desp[…]/ Atque […] pareus sataget donia[…]’ (verso, pen in zwarte inkt, 14de-eeuws handschrift)
Verzamelaar Franz Koenigs
Merkteken G.C. Rossi ( L.2212) deest, F.W. Koenigs (L.1023a)
Herkomst Cavaliere G.C. Rossi (tweede helft 19e eeuw, L.2212), Rome; zijn veiling, Stuttgart (Gutekunst) 17.03.1886, lot 1333 (anoniem Italiaans, 12e eeuw, DM 11 aan [...]); - ; Hepner; - ; Veiling Comte A. de Robiano, Brussel (en andere), Amsterdam (Mensing) 05-06.07.1927, lot 254 (miniaturist 12de eeuw, Fl 650 aan Beets voor Koenigs); Franz W. Koenigs (1881-1941, L.1023a), Haarlem, verworven in 1927 (Italiaans, begin 14e eeuw); D.G. van Beuningen (1877-1955), Rotterdam, verworven met de Collectie Koenigs in 1940 en geschonken aan de Stichting Museum Boijmans Van Beuningen
Tentoonstellingen Amsterdam 1934, nr. 442; Parijs/Rotterdam/Haarlem 1962, nr. 1, pl.1
Interne tentoonstellingen Italiaanse tekeningen in Nederlands bezit (1962)
Onderzoek Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600
Literatuur Amsterdam 1934, nr. 442 (anon. Italiaans, 2de helft 13de eeuw); Degenhart 1950a, p. 98, fig. 23 (Italiaans, 14de eeuw); Parijs/Rotterdam/Haarlem 1962, nr. 1, pl.1; Bagnarol 2004, pp. 40-42, fig. 14.
Materiaal
Object
Geografische herkomst Italië > Zuid-Europa > Europa

Zie je iets wat niet klopt of heb je aanvullende informatie over dit werk? Stuur ons een berichtje

Entry bestandscatalogus Italiaanse tekeningen 1400-1600

Auteur: Klazina Botke

De gekruisigde Christus op dit blad heeft een Byzantijns karakter, maar de moderne grijze wassing in de plooien van zijn lendendoek verraden dat de tekening van latere datum is en dus mogelijk een kopie naar een ouder voorbeeld. Een bijzonder en mogelijk uniek detail is de lok haar die over Christus’ uitgestrekte rechterarm hangt. Maria en Johannes zitten onderaan het kruis met de handen om de knieën gevouwen, wat helaas niet meer goed te zien is omdat het blad aan de onderzijde is bijgesneden. Dit motief komt onder andere voor in een dertiende-eeuws kruisigingsfresco (1275) in de Santa Viscovio in Stimigliano.[1] Degenhart gaat er onder meer om die reden van uit dat de tekening een veertiende-eeuwse kopie is naar een dertiende-eeuws voorbeeld.[2] Links van het kruis is Ecclesia uitgebeeld die met een kelk het bloed van Christus opvangt. Francis Wormald denkt dat deze gekroonde man mogelijk van een twaalfde-eeuws voorbeeld is overgenomen.[3] Een ander bijzonder motief is de kroon die niet op het hoofd van Christus is geplaatst, maar op de dwarsbalk van het kruis. Wormald suggereert dat dit detail uit een nog ouder elfde-eeuws voorbeeld moet zijn overgenomen. De voorstelling is dus waarschijnlijk een verzameling van elementen uit elfde-, twaalfde- en dertiende-eeuwse voorbeelden, samengebracht door een kunstenaar in de late veertiende eeuw.

De Latijnse teksten die naast en onder het kruis zijn aangebracht, zijn waarschijnlijk vijftiende-eeuws en bevatten onder andere recepten van medicijnen en moralistische spreuken.[4] Daar tussenin is ook nog een uitgeradeerde (veertiende-eeuwse?) tekst te zien; de letters zijn hier weggekrabd om de ruimte op het perkament nog een keer te kunnen gebruiken. De achterzijde bevat veertiende-eeuwse aantekeningen die vermoedelijk betrekking hebben op een cautie.[5] Mogelijk heeft het blad als schutblad van een handschrift gediend. Het vertoont in ieder geval overeenkomsten met soortgelijke bladen in de dertiende-eeuwse Saksische codex in Wolfenbüttel.[6]

Noten

[1] Zie de correspondentie tussen Millard Meiss en Hendrik Hoetink op 18.01.1962; Parijs/Rotterdam/Haarlem 1962, nr. 1; Zie ook Van Marle 1927-1928, p. 14 en afb. 15. 

[2] Degenhart 1950a, p. 98. Het blad komt uit de collectie van G.C. Rossi en werd bij de verkoop van zijn collectie (Stuttgart 17.03.1866, lot 1333) nog beschreven als: ‘Pergament. Christus am Kreuz, auf beiden Seiten anbetende Heilige. 4o(hoog). Sehr interessante Federzeichnung aus dem 12. Jahrhundert. Italienisch. Links etwas defekt und verschnitten’.

[3] Zie de correspondentie tussen Francis Wormald en Hendrik Hoetink op 16.01.1962. Carl Nordenfalk denkt dat de Ecclesia-figuur mogelijk is toegevoegd door dezelfde hand die de teksten heeft aangebracht. Hij dateert de tekening als tweede helft dertiende eeuw, zie de correspondentie tussen Chris Nordenfalk en Hendrik Hoetink op 09.12.1961.  

[4] Parijs/Rotterdam/Haarlem 1962, nr.1.

[5] Handgeschreven aantekeningen van Hendrik Hoetink, ca. 1962 (?). 

[6] Ibidem; Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 61.2 Aug. 8°; Heinemann-Nr. 3662. Zie Hahnloser 1929. Dit is ook al opgemerkt door Van Regetren Altena, datum onbekend.   

Toon onderzoek Italiaanse tekeningen 1400-1600
Toon catalogustekst Verberg catalogustekst

Alles over de maker