Snuff

Auteur: Marijke Peyser

Na het succes van haar gebreide truien en sportkleding begin jaren dertig gaat de Italiaanse modeontwerpster Elsa Schiaparelli haute couture maken. Klanten stromen toe. Avondjurken en kleding voor gemaskerde bals zijn niet aan te dragen en haar winkel en ateliers zijn al spoedig niet meer ruim genoeg. Begin 1935 verhuist zij naar een elegant herenhuis dat een kleine honderd vertrekken telt aan de Place Vendôme 21 in Parijs. De verbouwing van de ruimtes waar de klanten ontvangen worden, wordt toevertrouwd aan binnenhuisarchitect Jean-Michel Frank.^[1]

De eerste drie parfums die Schiaparelli in 1934 lanceert, Soucis, Salut en Schiap, zijn populair en verkopen zo goed dat ze een aparte parfumafdeling creëert binnen haar bedrijf. Een parfumboetiek, door Frank ingericht als een reusachtige vogelkooi, opgebouwd uit zwart geschilderd bamboe waarin vogels huizen, is de ontvangstruimte voor klanten die parfum willen kopen.^[2] In deze ruimte wordt in 1937 Shocking gelanceerd, Schiaparelli’s meest succesvolle parfum. Kunstenares Leonor Fini ontwerpt de flacon die de vorm krijgt van een paspop met de rondingen van de Amerikaanse actrice Mae West.^[3] In 1940 komt de geur Sleeping op de markt. De flacon heeft de vorm van een gedraaide kerstboomkaars met een brandende vlam geïnspireerd op een ontwerp van de kostuumontwerper Marcel Vertès en mogelijk ontworpen door Alberto Giacometti.^[4] De kegelvormige verpakking refereert aan een kaarsendover.^[5] In de reclamecampagne voor Sleeping wordt gebruik gemaakt van surrealistische technieken zoals de fotomontage waarbij een zuil van de Place Vendôme is vervangen door een fiere parfumflacon. Het was overigens de bedoeling dat men het parfum voor het slapen gaan opdeed om met de geur het onderbewustzijn te prikkelen tot extatische dromen.^[6]

Het parfum Snuff is een innovatieve creatie voor heren, en wordt eveneens in 1940 gelanceerd. De glazen flacon, verpakt in een sigarendoos, heeft de vorm van een pijp. Voor deze presentatie heeft Schiaparelli zich laten inspireren door een werk van de surrealistische kunstenaar René Magritte. Zijn schilderij La trahison des images (1929) met het onderschrift ‘Ceci n’est pas une pipe’ illustreert zijn uitspraak: ‘Een object vervult nooit dezelfde functie als zijn naam of afbeelding’.^[7] Deze geur heeft succes dankzij de James Bond film Thunderball (1965). Bonds tegenspeler Emilio Largo, vertolkt door Adolfo Celi, maakt ruim gebruik van Snuff door er zijn zakdoek voortdurend mee te besprenkelen.