Studieblad met drie ruiters

Auteur: Yvonne Bleyerveld

Naast zijn studies van boeren, marktlui en bedelaars maakte Roelandt Savery tijdens zijn verblijf in Praag (1603-1613/1614) twaalf studies van gewapende ruiters te paard, waarvan deze tekening er één is.¹ Over de nationaliteit van de uitgebeelde mannen heeft wel discussie bestaan, maar op grond van hun kleding identificeerde Spicer hen als Hongaars.² De bladen zijn uitgevoerd in verschillende technieken: óf met pen in bruine inkt over zwart krijt en met kleuren gewassen, óf in zwart en gekleurd krijt, zoals het besproken blad. Slechts één tekening, die zich voorheen in Bremen bevond, is alleen in zwart krijt getekend.³ Twee tekeningen uit deze groep, één in Berlijn en het genoemde blad in Bremen, zijn net als Savery’s naer het leven-tekeningen voorzien van kleurnotities en het Berlijnse blad draagt bovendien het opschrift nart het leūen.⁴ Gezien de homogeniteit in thematiek en uitvoering ontstonden de tekeningen mogelijk in een tamelijk korte periode.⁵

Er bestaat een aanwijzing dat Savery deze ruiterstudies gebruikte als voorstudies voor zijn schilderijen: de rechter figuur op de tekening Twee Hongaarse (?) ruiters in Parijs keert terug op een schilderij met zes gewapende ruiters te paard uit 1614.⁶ Ook het besproken blad is als ontwerptekening gebruikt, want de drie figuren en de beide paarden zijn doorgeprikt om ze te kunnen overbrengen in een andere compositie. Wat betreft de rechter figuur, waarvan alleen het bovenlijf geschetst is, suggereerde Spicer dat het de bedoeling was hem op een tweede blad te voltooien.⁷ Maar misschien had Savery aan een halve figuur genoeg, omdat hij hem (in een geschilderde compositie) te midden van een groepje of achter een heuvel, rots of muurtje wilde plaatsen.