Studie van twee armen en een hand

Auteur: Klazina Botke

Deze studie van twee rechterarmen en een linkerhand die een stok vasthoudt werd vanwege het opschrift ooit als een werk van Giorgione (1473/1474-1510) beschouwd. Op basis van onder andere een vergelijking met tekeningen in het zogenaamde ‘schetsboek van Palma il Giovane’ (1548/1550-1628) in de Academia Carrara in Bergamo schreef Alessandro Ballarin (1967) dit blad aan Jacopo Bassano (1510/1515-1592) toe.^[1] Ballarin noemt ter vergelijking ook nog een studie van diens hand in Amsterdam.^[2] De meer gebeeldhouwde lichamen in de tekeningen in Bergamo neigen eerder naar de tekenstijl van Tintoretto (1518-1594), maar er zijn wel duidelijk overeenkomsten met het blad in Amsterdam dat tegenwoordig aan Carlo Caliari, de jongste zoon van Paolo Veronese (1528-1588), wordt toegeschreven. Aan het einde van de jaren 1580 werkte Caliari een tijd in het atelier van de familie Bassano, en net als Jacopo tekende hij veelvuldig met drie kleuren krijt.^[3] In vergelijkbare studies van zijn hand in Parijs en Rotterdam (I 54) zien we dat Caliari zijn tekeningen in zwart krijt opzette, waarna hij enkele delen met wit en rood krijt aanzette om de levensechtheid van de huid overtuigend te suggereren.^[4] In tegenstelling tot Caliari maakte Jacopo Bassano bij het weergeven van de huid vaak veel royaler gebruik van rood krijt.^[5] De subtiele aanduidingen in ons blad passen binnen deze werkwijze. De arceringen zijn daarentegen veel fijner dan bijvoorbeeld in de studie in Parijs en die in Ottawa.^[6]