Venus en Amor

Auteur: Yvonne Bleyerveld

Amor staat ter hoogte van Venus’ schoot, heeft zijn arm om haar hals geslagen en liefkoost haar kin. In zijn linkerhand heeft hij een pijl, op zijn heup hangt zijn pijlenkoker. Venus houdt Amors boogje vast en draagt in haar andere hand een brandend hart – een bekend symbool van de brandende liefde.

Lowenthal legde een stilistische en thematische relatie tussen deze tekening en een, eveneens ovale en ongeveer even grote, op koper geschilderde personificatie van Caritas in Milaan, verbeeld door een vrouw met drie kinderen.¹ De houding en gezichtsuitdrukking van Venus en Caritas komen sterk overeen, evenals de ronde gezichtjes van Amor en het jongetje rechts van Caritas. Mogelijk is de tekening bedoeld als een voorstudie voor een kleine, op koper geschilderde voorstelling en wellicht was deze dan zelfs bedoeld als pendant van de geschilderde Caritas. Iconografisch passen de twee voorstellingen, als verbeeldingen van naastenliefde tegenover de sensuele liefde, immers uitstekend bij elkaar.

Wat betreft figuurtypen en tekenstijl sluit de tekening aan bij De Nederlandse maagd bedreigd door de katholieke kerk en het Spaanse leger van omstreeks 1612 en bij De bruiloft van Peleus en Thetis, gedateerd 1622.² Zo vertoont Venus overeenkomsten met de Nederlandse maagd en Amor (in houding en gebaar) met Bacchus die linksvoor op De bruiloft van Peleus en Thetis zit. De voorstelling zal dan ook circa 1610-1620 ontstaan zijn. Een tweede, eigenhandige versie van de tekening wordt bewaard in Leiden.³